Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 32–35/2001
z 26 kwietnia 2001 r.

Stuknij na okładkę, aby przejść do spisu treści tego wydania

>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Minimalna interwencja antytytoniowa

Artur Mierzecki

Minimalna interwencja antytytoniowa to rodzaj porady udzielonej przez lekarza pacjentowi palącemu tytoń. Jej celem jest ustalenie w ciągu krótkiego czasu (stąd termin "minimalna"), czy pacjent pali tytoń i, jeśli istnieje taka potrzeba, pomoc w wyborze właściwej metody rzucenia nałogu. Termin "minimalna interwencja antytytoniowa" (MIA) bierze się również stąd, że zarówno lekarz, jak i pacjent ponoszą minimalne koszty związane z taką poradą – właściwie nie tracą nic poza poświęceniem chwili czasu...

Umiejętność MIA jest przydatna dla wszystkich lekarzy, także rodzinnych. Ci ostatni mają nawet pewną "przewagę" nad kolegami specjalistami, ponieważ trafiają do nich pacjenci nie tylko z problemami zdrowotnymi (spowodowanymi m.in. paleniem papierosów), ale także osoby zdrowe. Lekarze rodzinni mają więc ogromną szansę wczesnego wychwycenia palaczy nie mających jeszcze żadnych objawów choroby odtytoniowej i nie zdających sobie sprawy z konsekwencji tego nałogu.

Na czym polega MIA? Jej strukturę określa się mianem "Reguły czterech P": Pytaj, Poradź, Pomóż, Pamiętaj.

Reguła I - Pytaj – przypomina lekarzowi, aby przy każdej okazji/wizycie pacjenta pytał go, czy pali tytoń. W przypadku odpowiedzi twierdzącej powinien zapytać o liczbę wypalanych dziennie papierosów, czas trwania nałogu i o motywację do zerwania z nim.

Reguła II – Poradź – przypomina, aby przy okazji każdego kontaktu z palącym pacjentem doradzał mu zaprzestanie palenia.

Reguła III – Pomóż – polega na doradzeniu pacjentowi właściwej terapii odwykowej.

Reguła IV – Pamiętaj – przypomina, aby przy każdej kolejnej wizycie pytał pacjenta o jego stosunek do palenia.

Do "Reguły czterech P" Amerykańskie Towarzystwo Medyczne dodaje jeszcze jedną – O (Oceń), która polega na ocenie przez lekarza gotowości pacjenta do podjęcia próby rzucenia nałogu.

Pojęcie MIA wprowadził w naszym kraju prof. W. Zatoński, kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii – Instytutu im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie. On też zaproponował Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce cykl szkoleń z dziedziny rozwiązywania problemów wynikających z palenia papierosów, w tym również nt. MIA. W całym kraju odbyły się już takie szkolenia dla nauczycieli rezydentów medycyny rodzinnej oraz dla samych lekarzy rodzinnych. Wzięło w nich udział ponad 500 osób. Ich celem jest włączenie polskich lekarzy rodzinnych do akcji mającej prowadzić do beznikotynowego stylu życia społeczeństwa polskiego poprzez ograniczenie nałogu palenia papierosów wśród populacji ich pacjentów.

Mimo początkowego sceptycyzmu lekarzy rodzinnych, dotyczącego szkoleń z zakresu MIA, ostatnio coraz chętniej uczestniczą oni w kursach z tej dziedziny. Trudno się dziwić. Choroby odtytoniowe kosztują, a ponadto w latach 90. umieralność z powodu chorób tytoniozależnych u mężczyzn w średnim wieku zwiększyła się w Polsce 3-krotnie, a u kobiet 9-krotnie. Palenie papierosów powoduje blisko połowę przedwczesnych zgonów Polaków w wieku średnim.

Jaka jest skuteczność MIA? Podobna do skuteczności nikotynowej terapii zastępczej, nieco mniejsza niż stosowanie bupropionu, ale za to aż o 50% wyższa od interwencji behawioralnej i psychologicznej. Zgodnie z regułą I i IV minimalną interwencję antytytoniową trzeba powtarzać, bo informację o tym, że trzeba przestać palić papierosy, pacjent może po prostu... zapomnieć lub zignorować. Wyliczono wszak, że po 10 minutach od konsultacji pacjentowi "ucieka" 50% informacji, przekazanych mu przez lekarza, a po 8 godzinach – aż 95%!

I pamiętajmy jeszcze o jednym. Lekarze mogą (i powinni) stosować MIA nie tylko w stosunku do pacjentów, ale także wobec swojej rodziny, przyjaciół i znajomych. Profesjonalnych działań o charakterze promocji zdrowia i profilaktyki nigdy bowiem za wiele!

Artur Mierzecki, Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce




Najpopularniejsze artykuły

Münchhausen z przeniesieniem

– Pozornie opiekuńcza i kochająca matka opowiada lekarzowi wymyślone objawy choroby swojego dziecka lub fabrykuje nieprawidłowe wyniki jego badań, czasem podaje mu truciznę, głodzi, wywołuje infekcje, a nawet dusi do utraty przytomności. Dla pediatry zespół Münchhausena z przeniesieniem to wyjątkowo trudne wyzwanie – mówi psychiatra prof. Piotr Gałecki, kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

ZUS zwraca koszty podróży

Osoby wezwane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do osobistego stawiennictwa na badanie przez lekarza orzecznika, komisję lekarską, konsultanta ZUS często mają do przebycia wiele kilometrów. Przysługuje im jednak prawo do zwrotu kosztów przejazdu. ZUS zwraca osobie wezwanej na badanie do lekarza orzecznika oraz na komisję lekarską koszty przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca wskazanego w wezwaniu i z powrotem. Podstawę prawną stanowi tu Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 31 grudnia 2004 r. (...)

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Chcę zjednoczyć i uaktywnić diagnostów

Rozmowa z Moniką Pintal-Ślimak, nowo wybraną prezes Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych.

Czy Unia zakaże sprzedaży ziół?

Z końcem 2023 roku w całej Unii Europejskiej wejdzie w życie rozporządzenie ograniczające sprzedaż niektórych produktów ziołowych, w których stężenie alkaloidów pirolizydynowych przekroczy ustalone poziomy. Wszystko za sprawą rozporządzenia Komisji Europejskiej 2020/2040 z dnia 11 grudnia 2020 roku zmieniającego rozporządzenie nr 1881/2006 w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów alkaloidów pirolizydynowych w niektórych środkach spożywczych.

EBN, czyli pielęgniarstwo oparte na faktach

Rozmowa z dr n. o zdrowiu Dorotą Kilańską, kierowniczką Zakładu Pielęgniarstwa Społecznego i Zarządzania w Pielęgniarstwie w UM w Łodzi, dyrektorką Europejskiej Fundacji Badań Naukowych w Pielęgniarstwie (ENRF), ekspertką Komisji Europejskiej, Ministerstwa Zdrowia i WHO.

Neonatologia – specjalizacja holistyczna

O specyfice specjalizacji, którą jest neonatologia, z dr n. med. Beatą Pawlus, lekarz kierującą Oddziałem Neonatologii w Szpitalu Specjalistycznym im. Świętej Rodziny w Warszawie oraz konsultant województwa mazowieckiego w dziedzinie neonatologii rozmawia red. Renata Furman.

Mroczna przeszłość psychochirurgii

Psychochirurgia, czyli leczenie chorób psychicznych metodami chirurgicznymi, budzi zwykle nie najlepsze skojarzenia. Po okresie rozkwitu w latach 40. XX wieku, zwieńczonego Nagrodą Nobla, dziedzina ta niemal upadła. rozwój nowoczesnych technik neurochirurgicznych spowodował jednak, że powoli wraca do łask. Za ojca psychochirurgii uważa się portugalskiego lekarza – Egasa Moniza. Jednak pierwsze udokumentowane próby jej zastosowania podjął już w 1891 roku szwajcarski psychiatra – Gottlieb Burckhardt. (...)

Czas pracy osób niepełnosprawnych w szpitalu

Czy niepełnosprawna pielęgniarka lub lekarz mogą pracować w systemie równoważnego czasu pracy i pełnić dyżury medyczne w porze nocnej?

Choroby układu dopełniacza

Układ odpornościowy jest strażnikiem zdrowia, ale gdy szwankuje, może stać się zabójcą. Dotyczy to także układu dopełniacza, będącego podstawą wrodzonej odpowiedzi immunologicznej nieswoistej.

Wciąż nie rozumiemy raka trzustki

 – W przypadku raka trzustki cele terapeutyczne są inne niż w raku piersi, jelita grubego czy czerniaku. Postęp w zakresie leczenia systemowego tego nowotworu jest nieznośnie powolny, dlatego sukcesem są terapie, które dodatkowo wydłużają mediany przeżycia nawet o klika miesięcy – mówi dr Leszek Kraj z Kliniki Onkologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. 

Leczenie wspomagające w przewlekłym zapaleniu prostaty

Terapia przewlekłego zapalenia stercza zarówno postaci bakteryjnej, jak i niebakteryjnej to duże wyzwanie. Wynika to między innymi ze słabej penetracji antybiotyków do gruczołu krokowego, ale także z faktu utrzymywania się objawów, mimo skutecznego leczenia przeciwbakteryjnego.

Miłość w białym fartuchu

Na nocnych dyżurach, w gabinecie USG, magazynie albo w windzie. Najczęściej
między lekarzem a pielęgniarką. Romanse są trwałym elementem szpitalnej rzeczywistości. Dlaczego? Praca w szpitalu jest ciężka – fizycznie i psychicznie. Zwłaszcza na chirurgii. W sytuacjach zagrożenia życia działa się tam szybko, na pełnej adrenalinie, często w nocy albo po nocy nieprzespanej. W takiej atmosferze, pracując ramię w ramię, pielęgniarki zbliżają się do chirurgów. Stają się sobie bliżsi. Muszą sobie wzajemnie ufać i polegać na sobie. Z czasem wiedzą o sobie wszystko. Są partnerami w działaniu. I dlatego często stają się partnerami w łóżku, czasami także w życiu. Gdzie uprawiają seks? Wszędzie, gdzie tylko jest okazja. W dyżurce, w gabinecie USG, w pokoju socjalnym, w łazience, a czasem w pustej sali chorych. Kochankowie dobierają się na dyżury, zazwyczaj nocne, często zamieniają się z kolegami/koleżankami, by być razem. (...)

Zmiany skórne po kontakcie z roślinami

W Europie Północnej najczęstszą przyczyną występowania zmian skórnych spowodowanych kontaktem z roślinami jest Primula obconica. Do innych roślin wywołujących odczyny skórne, a występujących na całym świecie, należy rodzina sumaka jadowitego (gatunek Rhus) oraz przedstawiciele rodziny Compositae, w tym głównie chryzantemy, narcyzy i tulipany (...)



bot