Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 71–72/2000
z 7 września 2000 r.

Stuknij na okładkę, aby przejść do spisu treści tego wydania

>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Grzybicze zapalenie pochwy i sromu

Jan Peterek

Grzybicze zapalenie pochwy i sromu jest najczęstszym schorzeniem kobiet w okresie dojrzałości płciowej. Ocenia się, że 75% kobiet w okresie rozrodczym przebyło jeden epizod grzybiczego zapalenia pochwy i sromu, a 40-50% dwa lub więcej.



Fot. Thinkstock

Przyczyną grzybiczego zapalenia pochwy i sromu są drożdżaki z rodzaju Candida, wśród których Candida albicans występuje w 85–90% przypadków, Candida glabrata w 5%, rzadziej – Candida krusei, Candida parapsilosis, Candida tropicalis, Candida kefyr (Candida pseudotropicalis) i Saccharomyces cerevisiae.

Wymienione gatunki grzybów spotykamy również w prawidłowym środowisku pochwy u kobiet zdrowych, bez jakichkolwiek objawów zapalenia. Drożdżaki te, przytwierdzone do ścian komórek pochwy, występują w fazie saprofitycznej lub utajonej, czemu sprzyjają prawdopodobnie bakteriocyny (wielocząsteczkowe białka wytwarzane przez liczne gatunki bakterii zasiedlających pochwę) oraz laktocydyna przez Lactobacillus spp.

Mechanizmy aktywujące przejście grzybów z formy saprofitycznej czy utajonej w formę czynną (wzrost przez pączkowanie i powstałe blastokonidia, grzybnie ze strzępków prawdziwych i rzekomych), kolonizującą ściany pochwy i indukującą zapalenie, nie są dokładnie poznane. Namnażające się komórki drożdży wytwarzają proteazy i fosfolipidazę, uszkadzają komórki warstwy powierzchownej pochwy, stając się przyczyną zapalenia.

Występowaniu drożdżycy pochwy i sromu sprzyjają: cukrzyca, ciąża, otyłość, antybiotykoterapia, sterydoterapia, nabyta immunosupresja, antykoncepcja hormonalna i chemiczne środki barierowe zawierające 9-nonoksynol, częste stosunki płciowe (7 lub więcej w ciągu tygodnia).

Grzybicze zapalenie pochwy i sromu nie spełnia warunków zaliczenia do chorób przenoszonych drogą płciową (Sexual Transmitted Disease – STD). Badania epidemiologiczne nie wykazały bezpośredniego związku pomiędzy zakażeniem drożdżakami a innymi STD, znamiennej różnicy pomiędzy wykrywaniem grzybów u chorych leczonych z powodu STD i populacją zdrowych.

Nie ma też prac potwierdzających korzystny wpływ jednoczasowego leczenia partnerów seksualnych na występowanie drożdżycy pochwy i sromu. Według zaleceń Ośrodka Zwalczania Chorób Zakaźnych w Atlancie (Center for Disease Control – CDC), w tym samym czasie należy leczyć miejscowo partnerów seksualnych kobiet z objawami grzybiczego zapalenia napletka i żołędzi.

Grzybicze zapalenie pochwy i sromu występuje w postaci ostrej i nawrotowej. Wystąpienie 3 lub więcej epizodów grzybiczego zapalenia pochwy i sromu w ciągu roku upoważnia do rozpoznania grzybicy nawrotowej pochwy, której najczęstszą przyczyną są drożdże z gatunków Candida non--albicans.

Chore skarżą się na pieczenie i świąd sromu i pochwy oraz częste i bolesne oddawanie moczu. W badaniu przedmiotowym stwierdza się obrzęk i zaczerwienienie pochwy i sromu oraz obfitą, białą, serowatą wydzielinę. Rozpoznanie grzybiczego zapalenia pochwy i sromu w oparciu o badanie kliniczne powinno być potwierdzone badaniami laboratoryjnymi.

W badaniach laboratoryjnych, u każdej chorej, powinna być dokonana ocena drobnowidowa wydzieliny pochwowej w preparacie bezpośrednim po dodaniu roztworu 0,9% NaCl i/lub 10% KOH, nie tylko w celu stwierdzenia elementów drożdży, ale również wykluczenia bacterial vaginosis, rzęsistkowicy oraz zakażeń mieszanych (ryc. 1 i 2).

Pomocne w ustaleniu rozpoznania są preparaty barwione metodą Grama i/lub 0,2% błękitem metylowym. W przypadku stwierdzenia blastospor i/lub pseudostrzępków grzybów w obrazie drobnowidowym, posiew wydzieliny pochwowej nie jest konieczny.

Do ustalenia rozpoznania drożdżycy pochwy i sromu konieczne jest określenie kwaśności wydzieliny pochwowej (pH 4,0–4,5) za pomocą wskaźnika papierkowego.

Charakterystyczne objawy kliniczne i obecność elementów grzybów w obrazach mikroskopowych wydzieliny pochwowej upoważniają do ustalenia rozpoznania grzybiczego zapalenia pochwy i sromu i podjęcia leczenia.

Leczenie drożdżakowych zapaleń pochwy i sromu polega na miejscowym lub ogólnym stosowaniu pochodnych azoli albo miejscowym antybiotyków z grupy polienów: nystatyny lub natamycyny.

Pochodne azoli zaburzają syntezę ergosteronu, ważnego składnika błony lipidowej grzybów, poprzez blokadę cytochromu P-450. Polieny zaburzają przepuszczalność błony komórkowej grzybów poprzez wiązanie się z ergosteronem.

Obecnie istnieje tendencja do zastępowania miejscowego leczenia grzybicy pochwy pochodnymi azoli podawanymi doustnie w kuracji jednodniowej (flukonazol, itrakonazol). Pochodne azoli i polieny, stosowane miejscowo, wykazują silne działanie przeciwko Candida albicans, natomiast słabe przeciwko gatunkom non-albicans. Leki doustne przenikają do skóry i błon śluzowych, utrzymują w nich najwyższe stężenie antymykotyczne przez 96 godzin i wykazują również znamiennie wyższe działanie przeciwko gatunkom non-albicans.

Jednodniowa terapia doustna jest wygodna dla chorej, eliminuje miejscowe odczyny na składniki tworzące postać leku (skrobia, talk, glikol, masło kakaowe), umożliwia stosowanie w czasie miesiączki (lepsza penetracja leku do tkanek), co powoduje, że leki te są coraz częściej przepisywane przez lekarzy w leczeniu grzybiczego zapalenia pochwy i sromu u nieciężarnych.

Ciężarne powinny być leczone tylko miejscowo do pochwy. Według zaleceń CDC, drożdżyca pochwy i sromu w I trymestrze ciąży powinna być leczona klotrimazolem lub nystatyną.

W leczeniu nawrotowego grzybiczego zapalenia pochwy i sromu należy stosować doustnie itrakonazol w czasie miesiączki przez 6 kolejnych cykli.

Nosicielki HIV powinny być leczone podobnie jak chore HIV-ujemne.

Zapobieganie drożdżycy pochwy jest trudne, ze względu na brak dostatecznej wiedzy na temat mechanizmów aktywujących grzybicze zapalenie pochwy i sromu. W profilaktyce należy uwzględnić zachowanie owłosienia łonowego, stosowanie mydła glicerynowego do higieny osobistej oraz spożywanie naturalnych jogurtów.

Wbrew powszechnym poglądom, kąpiele w basenach i wodach stojących, stosowanie wspólnych ręczników, kierunek mycia krocza i sromu nie mają większego znaczenia dla występowania grzybiczego zapalenia pochwy i sromu.




Najpopularniejsze artykuły

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Rzeczpospolita bezzębna

Polski trzylatek statystycznie ma aż trzy zepsute zęby. Sześciolatki mają próchnicę częściej niż ich rówieśnicy w Ugandzie i Wietnamie. Na fotelu dentystycznym ani razu w swoim życiu nie usiadł co dziesiąty siedmiolatek. Statystyki dotyczące starszych napawają grozą: 92 proc. nastolatków i 99 proc. dorosłych ma próchnicę. Przeciętny Polak idzie do dentysty wtedy, gdy nie jest w stanie wytrzymać bólu i jest mu już wszystko jedno, gdzie trafi.

EBN, czyli pielęgniarstwo oparte na faktach

Rozmowa z dr n. o zdrowiu Dorotą Kilańską, kierowniczką Zakładu Pielęgniarstwa Społecznego i Zarządzania w Pielęgniarstwie w UM w Łodzi, dyrektorką Europejskiej Fundacji Badań Naukowych w Pielęgniarstwie (ENRF), ekspertką Komisji Europejskiej, Ministerstwa Zdrowia i WHO.

ZUS zwraca koszty podróży

Osoby wezwane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do osobistego stawiennictwa na badanie przez lekarza orzecznika, komisję lekarską, konsultanta ZUS często mają do przebycia wiele kilometrów. Przysługuje im jednak prawo do zwrotu kosztów przejazdu. ZUS zwraca osobie wezwanej na badanie do lekarza orzecznika oraz na komisję lekarską koszty przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca wskazanego w wezwaniu i z powrotem. Podstawę prawną stanowi tu Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 31 grudnia 2004 r. (...)

Byle jakość

Senat pod koniec marca podjął uchwałę o odrzuceniu ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta w całości, uznając ją za niekonstytucyjną, niedopracowaną i zawierającą szereg niekorzystnych dla systemu, pracowników i pacjentów rozwiązań. Sejm wetem senatu zajmie się zaraz po świętach wielkanocnych.

Artrogrypoza: kompleksowe podejście

Artrogrypoza to trudna choroba wieku dziecięcego. Jest nieuleczalna, jednak dzięki odpowiedniemu traktowaniu chorego dziecku można pomóc, przywracając mu mniej lub bardziej ograniczoną samodzielność. Wymaga wielospecjalistycznego podejścia – równie ważne jest leczenie operacyjne, rehabilitacja, jak i zaopatrzenie ortopedyczne.

Leczenie wspomagające w przewlekłym zapaleniu prostaty

Terapia przewlekłego zapalenia stercza zarówno postaci bakteryjnej, jak i niebakteryjnej to duże wyzwanie. Wynika to między innymi ze słabej penetracji antybiotyków do gruczołu krokowego, ale także z faktu utrzymywania się objawów, mimo skutecznego leczenia przeciwbakteryjnego.

Leczenie przeciwkrzepliwe u chorych onkologicznych

Ustalenie schematu leczenia przeciwkrzepliwego jest bardzo często zagadnieniem trudnym. Wytyczne dotyczące prewencji powikłań zakrzepowo-zatorowych w przypadku migotania przedsionków czy zasady leczenia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej wydają się jasne, w praktyce jednak, decydując o rozpoczęciu stosowania leków przeciwkrzepliwych, musimy brać pod uwagę szereg dodatkowych czynników. Ostatecznie zawsze chodzi o wyważenie potencjalnych zysków ze skutecznej prewencji/leczenia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej oraz ryzyka powikłań krwotocznych.

Różne oblicza zakrzepicy

Choroba zakrzepowo-zatorowa, potocznie nazywana zakrzepicą to bardzo demokratyczne schorzenie. Nie omija nikogo. Z jej powodu cierpią politycy, sportowcy, aktorzy, prawnicy. Przyjmuje się, że zakrzepica jest trzecią najbardziej rozpowszechnioną chorobą układu krążenia.

Udar mózgu u dzieci i młodzieży

Większość z nas, niestety także część lekarzy, jest przekonana, że udar mózgu to choroba, która dotyka tylko ludzi starszych. Prawda jest inna. Udar mózgu może wystąpić także u dzieci i młodzieży. Co więcej, może do niego dojść nawet w okresie życia płodowego.

Zmiany skórne po kontakcie z roślinami

W Europie Północnej najczęstszą przyczyną występowania zmian skórnych spowodowanych kontaktem z roślinami jest Primula obconica. Do innych roślin wywołujących odczyny skórne, a występujących na całym świecie, należy rodzina sumaka jadowitego (gatunek Rhus) oraz przedstawiciele rodziny Compositae, w tym głównie chryzantemy, narcyzy i tulipany (...)

Odpowiedzialność pielęgniarki za niewłaściwe podanie leku

Podjęcie przez pielęgniarkę czynności wykraczającej poza jej wiedzę i umiejętności zawodowe może być podstawą do podważenia jej należytej staranności oraz przesądzać o winie w przypadku wystąpienia szkody lub krzywdy u pacjenta.

Pneumokoki: 13 > 10

– Stanowisko działającego przy Ministrze Zdrowia Zespołu ds. Szczepień Ochronnych jest jednoznaczne. Należy refundować 13-walentną szczepionkę przeciwko pneumokokom, bo zabezpiecza przed serotypami bardzo groźnymi dla dzieci oraz całego społeczeństwa, przed którymi nie chroni szczepionka 10-walentna – mówi prof. Ewa Helwich. Tymczasem zlecona przez resort zdrowia opinia AOTMiT – ku zdziwieniu specjalistów – sugeruje równorzędność obu szczepionek.

Miłość w białym fartuchu

Na nocnych dyżurach, w gabinecie USG, magazynie albo w windzie. Najczęściej
między lekarzem a pielęgniarką. Romanse są trwałym elementem szpitalnej rzeczywistości. Dlaczego? Praca w szpitalu jest ciężka – fizycznie i psychicznie. Zwłaszcza na chirurgii. W sytuacjach zagrożenia życia działa się tam szybko, na pełnej adrenalinie, często w nocy albo po nocy nieprzespanej. W takiej atmosferze, pracując ramię w ramię, pielęgniarki zbliżają się do chirurgów. Stają się sobie bliżsi. Muszą sobie wzajemnie ufać i polegać na sobie. Z czasem wiedzą o sobie wszystko. Są partnerami w działaniu. I dlatego często stają się partnerami w łóżku, czasami także w życiu. Gdzie uprawiają seks? Wszędzie, gdzie tylko jest okazja. W dyżurce, w gabinecie USG, w pokoju socjalnym, w łazience, a czasem w pustej sali chorych. Kochankowie dobierają się na dyżury, zazwyczaj nocne, często zamieniają się z kolegami/koleżankami, by być razem. (...)



bot