Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 71–74/2002
z 12 września 2002 r.

Stuknij na okładkę, aby przejść do spisu treści tego wydania

>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Kardiochirurgia dziecięca - kardiochirurgią noworodka i niemowlęcia?

Edward Malec

Termin "wrodzone wady serca" obejmuje strukturalne nieprawidłowości układu krążenia, powstające w czasie rozwoju serca, najczęściej w pierwszym trymestrze ciąży.



Nieprawidłowości takie prowadzą do zaburzeń krążenia krwi i niewydolnej pracy serca, co może być przyczyną zgonu dziecka wkrótce po urodzeniu, lub uszkodzenia mięśnia sercowego i płuc. Czynniki te ograniczają znacznie aktywność oraz skracają długość życia.

Wrodzone wady serca początkowo powodują tylko zaburzenia kierunku przepływu krwi ("hydraulika"), natomiast serce ("pompa") funkcjonuje prawidłowo. Ponieważ są zaburzeniami strukturalnymi, wymagają korekcji chirurgicznej i/lub interwencyjnego zabiegu kardiologicznego.

Około 1% noworodków przychodzi na świat z wadą układu krążenia. Ponad 50% z nich, ze względu na ciężkie nieprawidłowości anatomiczne i zaburzenia w krążeniu krwi, wymaga specjalistycznego leczenia w pierwszym roku życia. Bez podjęcia właściwego leczenia ponad połowa dzieci z wadami serca umiera przed ukończeniem pierwszego roku życia.

Obecnie prawie wszystkie wrodzone wady serca mogą zostać bezpiecznie i skutecznie skorygowane chirurgicznie w pierwszych kilkunastu miesiącach życia. Należy dążyć do wczesnej korekcji nie tylko z przyczyn medycznych, ale również psychologicznych i socjalnych. Usunięcie wady wcześnie, w okresie noworodkowo-niemowlęcym, ma bardzo istotne znaczenie dla przyszłości dziecka, jego rodziny i otoczenia.

Wczesne skorygowanie wady zmniejsza ryzyko powikłań związanych z jej niekorzystnym wpływem na rozwijający się organizm. Częstość i nasilenie powikłań wzrasta wraz z wiekiem dziecka, a więc czasem trwania wady. Szczególnie niekorzystny wpływ na rozwijający się organizm mają takie następstwa wad serca, jak niedotlenienie (sinica), niewydolność krążenia i nadciśnienie płucne lub systemowe. Jeżeli dojdzie do uszkodzenia mięśnia sercowego w wyniku długotrwałego, nieprawidłowego krążenia krwi (przeciążenie ciśnieniowe i/lub objętościowe), wówczas jedynym sposobem jest przeszczepienie serca. Takiej sytuacji możemy uniknąć, wykonując operację naprawczą stosunkowo wcześnie, przed wystąpieniem nieodwracalnych zmian. Przeszczepianie serca w populacji dziecięcej powinno być zarezerwowane tylko dla dzieci z pierwotnym uszkodzeniem serca na skutek zaburzeń metabolicznych lub procesów zapalnych.

Wczesne usunięcie wady nie tylko minimalizuje koszty leczenia, ale także ogranicza problemy rodziców, zmniejszając uraz psychiczny i pozwalając rodzinie na jak najwcześniejszy powrót do normalnego życia. Dziecko z wrodzoną wadą serca ma w rodzinie szczególną sytuację, wymaga starannej opieki i nawet po skutecznej operacji powrót do normalności nie jest natychmiastowy.

W 1993 r. wśród pacjentów do 18. roku życia operowanych w Polsce z powodu wad serca – noworodki i niemowlęta stanowiły 30%, natomiast w 2001 r. odsetek ten wynosił 52%. Z danych wynika, że w Polsce szybko się obniża wiek operowanych dzieci. Struktura wiekowa jest obecnie podobna do tej, jaką obserwuje się w USA i krajach Unii Europejskiej, co potwierdza wysoki poziom pediatrycznej opieki kardiologicznej w naszym kraju.



Coraz lepsze wyniki leczenia chirurgicznego, dostępność i wystarczająca liczba ośrodków kardiochirurgii dziecięcej oraz świadomość niekorzystnych następstw wad serca spowodowały znacznie wcześniejsze kwalifikowanie dzieci do leczenia chirurgicznego. Niewątpliwie do obniżenia wieku operowanych dzieci przyczyniła się również coraz lepsza i wcześniejsza diagnostyka wad serca, a szczególnie – rozwój prenatalnej diagnostyki kardiologicznej. Noworodek z rozpoznaną prenatalnie wadą może niemal natychmiast uzyskać specjalistyczną pomoc, włączając w to leczenie chirurgiczne. Wykrycie wady w okresie życia płodowego pozwala na transport matki do lub w pobliże ośrodka kardiochirurgii dziecięcej. Transport matki jest znacznie bezpieczniejszy i tańszy niż noworodka w stanie zagrożenia życia.

W niedalekiej przyszłości operacje kardiochirurgiczne u dzieci poza okresem niemowlęcym będą należały do rzadkości. Takie operacje będą wykonywane tylko wtedy, gdy wady zostaną rozpoznane późno lub nie będą powodowały istotnych zaburzeń hemodynamicznych w układzie krążenia.

Edward Malec




Najpopularniejsze artykuły

Münchhausen z przeniesieniem

– Pozornie opiekuńcza i kochająca matka opowiada lekarzowi wymyślone objawy choroby swojego dziecka lub fabrykuje nieprawidłowe wyniki jego badań, czasem podaje mu truciznę, głodzi, wywołuje infekcje, a nawet dusi do utraty przytomności. Dla pediatry zespół Münchhausena z przeniesieniem to wyjątkowo trudne wyzwanie – mówi psychiatra prof. Piotr Gałecki, kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

EBN, czyli pielęgniarstwo oparte na faktach

Rozmowa z dr n. o zdrowiu Dorotą Kilańską, kierowniczką Zakładu Pielęgniarstwa Społecznego i Zarządzania w Pielęgniarstwie w UM w Łodzi, dyrektorką Europejskiej Fundacji Badań Naukowych w Pielęgniarstwie (ENRF), ekspertką Komisji Europejskiej, Ministerstwa Zdrowia i WHO.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

ZUS zwraca koszty podróży

Osoby wezwane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do osobistego stawiennictwa na badanie przez lekarza orzecznika, komisję lekarską, konsultanta ZUS często mają do przebycia wiele kilometrów. Przysługuje im jednak prawo do zwrotu kosztów przejazdu. ZUS zwraca osobie wezwanej na badanie do lekarza orzecznika oraz na komisję lekarską koszty przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca wskazanego w wezwaniu i z powrotem. Podstawę prawną stanowi tu Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 31 grudnia 2004 r. (...)

Byle jakość

Senat pod koniec marca podjął uchwałę o odrzuceniu ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta w całości, uznając ją za niekonstytucyjną, niedopracowaną i zawierającą szereg niekorzystnych dla systemu, pracowników i pacjentów rozwiązań. Sejm wetem senatu zajmie się zaraz po świętach wielkanocnych.

Rzeczpospolita bezzębna

Polski trzylatek statystycznie ma aż trzy zepsute zęby. Sześciolatki mają próchnicę częściej niż ich rówieśnicy w Ugandzie i Wietnamie. Na fotelu dentystycznym ani razu w swoim życiu nie usiadł co dziesiąty siedmiolatek. Statystyki dotyczące starszych napawają grozą: 92 proc. nastolatków i 99 proc. dorosłych ma próchnicę. Przeciętny Polak idzie do dentysty wtedy, gdy nie jest w stanie wytrzymać bólu i jest mu już wszystko jedno, gdzie trafi.

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Leczenie wspomagające w przewlekłym zapaleniu prostaty

Terapia przewlekłego zapalenia stercza zarówno postaci bakteryjnej, jak i niebakteryjnej to duże wyzwanie. Wynika to między innymi ze słabej penetracji antybiotyków do gruczołu krokowego, ale także z faktu utrzymywania się objawów, mimo skutecznego leczenia przeciwbakteryjnego.

Skąd się biorą nazwy leków?

Ręka do góry, kto nigdy nie przekręcił nazwy leku lub nie zastanawiał się, jak poprawnie wymówić nazwę handlową. Nazewnictwo leków (naming) bywa zabawne, mylące, trudne i nastręcza kłopotów tak pracownikom służby zdrowia, jak i pacjentom. Naming to odwzorowywanie konceptu marki, produktu lub jego unikatowego pozycjonowania. Nie jest to sztuka znajdowania nazw i opisywania ich uzasadnień. Aby wytłumaczenie miało sens, trzeba je rozpropagować i wylansować, i – jak wszystko na rynku medycznym – podlega to ścisłym regulacjom prawnym i modom marketingu.

Różne oblicza zakrzepicy

Choroba zakrzepowo-zatorowa, potocznie nazywana zakrzepicą to bardzo demokratyczne schorzenie. Nie omija nikogo. Z jej powodu cierpią politycy, sportowcy, aktorzy, prawnicy. Przyjmuje się, że zakrzepica jest trzecią najbardziej rozpowszechnioną chorobą układu krążenia.

Czy będziemy mądrzy przed szkodą?

Nie może być żadnych wątpliwości: zarówno w obszarze ochrony zdrowia, jak i w obszarze zdrowia publicznego wyzwań – zagrożeń, ale i szans – jest coraz więcej. Dobrze rozpoznawana rzeczywistość okazuje się bardziej skomplikowana, zupełnie tak jak w powiedzeniu – im dalej w las, tym więcej drzew.

Udar mózgu u dzieci i młodzieży

Większość z nas, niestety także część lekarzy, jest przekonana, że udar mózgu to choroba, która dotyka tylko ludzi starszych. Prawda jest inna. Udar mózgu może wystąpić także u dzieci i młodzieży. Co więcej, może do niego dojść nawet w okresie życia płodowego.

Odpowiedzialność pielęgniarki za niewłaściwe podanie leku

Podjęcie przez pielęgniarkę czynności wykraczającej poza jej wiedzę i umiejętności zawodowe może być podstawą do podważenia jej należytej staranności oraz przesądzać o winie w przypadku wystąpienia szkody lub krzywdy u pacjenta.

Pneumokoki: 13 > 10

– Stanowisko działającego przy Ministrze Zdrowia Zespołu ds. Szczepień Ochronnych jest jednoznaczne. Należy refundować 13-walentną szczepionkę przeciwko pneumokokom, bo zabezpiecza przed serotypami bardzo groźnymi dla dzieci oraz całego społeczeństwa, przed którymi nie chroni szczepionka 10-walentna – mówi prof. Ewa Helwich. Tymczasem zlecona przez resort zdrowia opinia AOTMiT – ku zdziwieniu specjalistów – sugeruje równorzędność obu szczepionek.

Artrogrypoza: kompleksowe podejście

Artrogrypoza to trudna choroba wieku dziecięcego. Jest nieuleczalna, jednak dzięki odpowiedniemu traktowaniu chorego dziecku można pomóc, przywracając mu mniej lub bardziej ograniczoną samodzielność. Wymaga wielospecjalistycznego podejścia – równie ważne jest leczenie operacyjne, rehabilitacja, jak i zaopatrzenie ortopedyczne.



bot