SZ nr 71–72/2000z 7 września 2000 r.
Specjalizacje lekarskie - projekt nowelizacji rozporządzenia
Marcin Kowalski
Pod koniec lipca 2000 r. Ministerstwo Zdrowia na swojej stronie www.mzios.gov.pl zamieściło projekt rozporządzenia w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy stomatologów. Półtoraroczne doświadczenia z wprowadzaniem nowego systemu kształcenia podyplomowego, którym nierzadko towarzyszyło wiele kontrowersji w środowisku lekarskim, przyczyniły się do opracowania kolejnego dokumentu regulującego te kwestie.
Na czym mają polegać różnice pomiędzy starymi a nowymi rozwiązaniami?
Zmiany pojawiają się już na wstępie – dokonano kilku roszad w obrębie wykazu specjalności lekarskich. W podstawowych dziedzinach medycyny pojawiają się: chirurgia klatki piersiowej, kardiochirurgia, medycyna nuklearna i onkologia kliniczna przesunięte z listy dziedzin szczegółowych. Natomiast epidemiologia i medycyna transportu (dotąd podstawowe) znalazłyby się na liście specjalności szczegółowych. Całkiem nowymi specjalnościami szczegółowymi zostaną dziecięce: kardiologia, nefrologia i neurologia.
W specjalnościach lekarsko-stomatologicznych zmiana dotyczy też epidemiologii, która została przesunięta do wykazu dziedzin szczegółowych.
Nowe rozporządzenie ma doprecyzować sposoby wejścia lekarzy do systemu szkolenia specjalizacyjnego. Lekarz mógłby składać jeden wniosek, a w przypadku starania się o rezydenturę, nie mógłby wybrać innych trybów odbywania szkolenia.
Kolejny raz spore zmiany mają dotyczyć samej kwestii postępowania kwalifikacyjnego. Oprócz oceny formalnej wniosku i rozmowy z kandydatem, będzie uwzględniana opinia zawodowa oraz list motywacyjny kandydata. Opinie zawodową ma wydawać odpowiednio koordynator stażu podyplomowego, kierownik specjalizacji, lekarz uprawniony przez pracodawcę lub okręgową radę lekarską w przypadku prowadzenia indywidualnej lub grupowej praktyki lekarskiej.
Rozporządzenie precyzuje też zakres egzaminu testowego w przypadku postępowania konkursowego – ma on obejmować wiedzę zgodną z programem stażu podyplomowego. Po wprowadzeniu państwowego egzaminu postażowego pod uwagę brany będzie jego wynik. Dotychczas test obejmował wiedzę z zakresu medycyny ogólnej (diagnostyka, stany nagłe, patofizjologia i patomorfologia, epidemiologia) oraz tematykę związaną z wiedzą ogólną i organizacją w służbie zdrowia itp. W przypadku lekarzy z I lub II stopniem specjalizacji uwzględniane będą wyniki egzaminów państwowych kończących specjalizację.
Nie dostaną rezydentury ci z kandydatów, którzy uzyskali mniej niż 75% maksymalnej liczby punktów. Analogicznie w przypadku dziedzin szczegółowych, z tym że minimum określono tu na poziomie 70%.
Projekt zawiera zapis, że jednocześnie można realizować tylko jedną specjalizację. Bez zmian pozostałyby sposoby odbywania specjalizacji (rezydentura, umowa o pracę z jednostką specjalizującą, urlop szkoleniowy, umowa o szkolenie specjalizacyjne oraz w ramach poszerzenia studiów doktoranckich o szkolenie specjalizacyjne).
W przypadku szczęśliwego przejścia przez egzaminacyjne sita lekarz powinien otrzymać skierowanie do miejsca specjalizacji z wojewódzkiego ośrodka kształcenia najdalej w ciągu roku od zakończenia postępowania kwalifikacyjnego, a przyszły rezydent – nawet w ciągu 3 miesięcy.
W projekcie szerzej opisane są wymagania stawiane jednostkom prowadzącym specjalizację. Nakłada się na nie obowiązek utworzenia organów nadzorujących jakość leczenia i dydaktyki, podpisywania stosownych umów w celu zrealizowania staży kierunkowych, których nie można odbyć na miejscu itd.
Programy specjalizacji mają być opracowywane przez zespoły składające się z członków kolegiów (zrzeszających co najmniej 50% lekarzy specjalistów zawodowo związanych z daną dziedziną medycyny). Opiniowanie i zatwierdzanie programu, jak w dotychczasowym rozporządzeniu, przeprowadzać będą odpowiednio Naczelna Rada Lekarska i Minister Zdrowia.
Lekarze odbywający specjalizację, głosi projekt, zobowiązani są do pracy odpowiadającej pełnemu wymiarowi godzin, a za dyżury niezbędne do wykonania programu pobierają oddzielne wynagrodzenie.
Całkiem nowy paragraf projektu rozporządzenia wymienia okoliczności, w których lekarz nie może realizować szkolenia. Są to m.in.: utrata, zawieszenie bądź ograniczenie prawa wykonywania zawodu, niepodjęcie szkolenia przez 3 miesiące od skierowania, przerwanie przez lekarza realizacji programu szkolenia oraz przekroczenie czasu przewidzianego w rozporządzeniu na ukończenie specjalizacji.
Opracowanie egzaminu państwowego kończącego specjalizację projekt rozporządzenia powierza Krajowej Radzie Egzaminów Lekarskich w porozumieniu z krajowym konsultantem oraz właściwym kolegium lub towarzystwem naukowym.
Minister Zdrowia będzie określał liczbę miejsc szkoleniowych na rok kolejny dla danej dziedziny do 30 października poprzedniego roku. Decyzja ta ma uwzględniać możliwości jednostek specjalizujących oraz może być obniżona w przypadku "nadprodukcji" specjalistów. Minister określi również liczbę rezydentur do 30 września na rok kolejny.
Na koniec – ważna informacja dla tych, którzy rozpoczęli już specjalizację. Zakończą ją wg programu i w czasie przewidzianym w dotychczasowym rozporządzeniu. Co do pozostałych warunków – nie zostały one sprecyzowane.
Ministerstwo Zdrowia, upowszechniając projekt nowego rozporządzenia, zachęca do publicznej debaty na ten temat. Warto przesłać swoje uwagi i zapytania z nadzieją, że zostaną one uwzględnione, a przepisy, które wejdą w życie, będą bardziej zbliżone do oczekiwań zainteresowanych.