Stanowisko Kolegium Lekarzy Specjalistów Geriatrii dotyczące roli geriatrii w systemie ochrony zdrowia w Polsce

Kolegium Lekarzy Specjalistów Geriatrii w Polsce stwierdza:

1. Wprowadzane od 1 stycznia 1999 r. reformy w sektorze ochrony zdrowia w Polsce utrudniają utrzymanie dotychczasowego poziomu świadczeń medycznych dla chorych po 60. roku życia i rozmijają się z zasadami współczesnej gerontologii.

2. Obniżenie poziomu świadczeń wynika z:

* powiększającego się obszaru ubóstwa, szczególnie wśród emerytów,

* braku zabezpieczenia finansowego dla opłacania procedur świadczonych w placówkach opieki długoterminowej,

* ograniczenia dostępu do opieki specjalistycznej,

* deficytu specjalistycznej kadry lekarskiej i pielęgniarskiej oraz deficytu placówek geriatrycznych.

3. Reforma ochrony zdrowia teoretycznie stwarza prawne warunki do tworzenia różnych form zakładów opieki zdrowotnej, w tym świadczących usługi na rzecz ludzi starych. Jednak praktyka dowodzi słabej integracji działań podstawowej opieki zdrowotnej z lecznictwem specjalistycznym dla ludzi starych i z sektorem opieki społecznej.

4. Proces usamodzielniania jednostek lecznictwa podstawowego nie gwarantuje spójnej i całościowej opieki nad ludźmi starszymi i może nasilić dezintegrację pomiędzy sektorami medycznym i pomocowym.

5. Nie określono dotąd miejsca geriatry, zarówno w poprzednim, jak i w nowym systemie opieki zdrowotnej (brak standardów kierowania do geriatry). Również rola geriatry pozostaje nieokreślona i niedoceniona. Było to powodem odejścia od specjalizacji połowy osób, które ją posiadają.

6. Poziom wiedzy gerontologicznej wśród praktyków opieki zdrowotnej jest niski.

7. W efekcie obserwujemy brak ciągłości i kompleksowości opieki oraz utrudniony dostęp do niej, zwłaszcza ludzi starych, co istotnie wpływa na pogorszenie się ich stanu zdrowia.

8. Najbliższe dwudziestolecie będzie w Polsce okresem najintensywniejszego wzrostu populacji ludzi starszych obserwowanego od lat siedemdziesiątych mijającego stulecia.

Kolegium Lekarzy Specjalistów Geriatrii w Polsce proponuje:

1. Ustalenie – przez Ministerstwo Zdrowia RP – szczebla zarządzania, na jakim powinny być ustalane zasady krajowej i regionalnej polityki ochrony zdrowia, skierowanej do ludzi po 60. roku życia.

2. Wdrożenie edukacji z zakresu gerontologii klinicznej i społecznej jako obowiązkowego programu szkolenia przeddyplomowego we wszystkich uczelniach medycznych oraz w podyplomowym szkoleniu lekarzy rodzinnych i w specjalizacji pielęgniarskiej.

3. Opracowanie standardów opieki geriatrycznej w podstawowej opiece zdrowotnej, szpitalnych oddziałach geriatrycznych, zakładach opiekuńczo-leczniczych i domach pomocy społecznej.

4. Zdefiniowanie roli lekarza geriatry i pielęgniarki geriatrycznej w nowym zreformowanym systemie ochrony zdrowia.

Proponujemy role:

- profesjonalisty-konsultanta chorób wieku podeszłego dla podstawowej opieki zdrowotnej, w szpitalach i w placówkach opiekuńczych,

- kierownika/ordynatora w oddziałach geriatrycznych, oddziałach geriatryczno-rehabilitacyjnych, w oddziałach dla przewlekle chorych, zakładach opiekuńczo-leczniczych i placówkach opiekuńczych, jak domy pomocy społecznej.

5. Opracowanie standardów referencji, tzn. zasad kierowania pacjentów do określonych placówek opieki zdrowotnej i pomocy społecznej z udziałem lekarza geriatry w celu wzmocnienia integracji systemu opieki zdrowotnej i pomocy społecznej.

6. Coroczne opracowywanie, przez powołane przez Ministra Zdrowia gremium, minimalnych stawek na hospitalizację, osobodzień i poradę w placówkach opieki długoterminowej, których obniżenie nie jest możliwe z powodu niedopuszczalnego obniżenia standardu świadczeń.

7. Ustalenie zasad kontroli przestrzegania standardów w ośrodkach opieki długoterminowej.

Celem proponowanych zmian jest:

1. Poprawa w uzyskaniu przez ludzi starych dostępu do świadczeń medycznych i pomocy społecznej.

2. Stworzenie warunków do wczesnego wykrywania schorzeń i innych problemów geriatrycznych prowadzących do niedołęstwa starczego oraz do prowadzenia promocji zdrowia i rehabilitacji geriatrycznej.

3. Zapewnienia ludziom starym dostępu do specjalistycznej opieki, opartej na sieci placówek geriatrycznych zintegrowanych z podstawową opieką zdrowotną, poprzez szybkie kierowanie pacjentów do lekarza geriatry, jeżeli tego wymagają.

4. Racjonalizacja działań i ekonomizacja opieki zdrowotnej nad ludźmi starszymi.

Zrealizowanie tych celów poprawi zarówno jakość działań w zakresie ochrony zdrowia, jak i jakość życia ludzi starszych.

Katowice, 31 marca 2000 r.
Stanowisko podpisało kilkadziesiąt osób, w tym specjalista krajowy z geriatrii – prof. K. Galus, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego – prof. W. Pędich, prezes Kolegium Lekarzy Specjalistów Geriatrii w Polsce – dr J. Derejczyk