Najnowsze technologie medyczne trudno dostępne dla polskiego pacjenta

Przemysł medyczny, oferujący ponad 500 000 wyrobów stosowanych m.in. w diagnostyce, prewencji i leczeniu chorób oraz niepełnosprawności, wciąż dąży do poszukiwania innowacyjnych rozwiązań i udoskonalania produktów. Jest on jednym z najbardziej innowacyjnych gałęzi gospodarki.

Średnio w ciągu 18-24 miesięcy pojawia się kolejna generacja produktów w danej klasie. Niestety, nie oznacza to, że polscy pacjenci mogą zawsze i w miarę szybko skorzystać z tych osiągnięć i cieszyć się z leczenia na możliwie najlepszym i najnowocześniejszym poziomie.

Nowoczesne technologie medyczne niosą ze sobą wiele wymiernych korzyści. Przede wszystkim wiążą się ze skróceniem czasu rekonwalescencji i hospitalizacji pacjenta, zmniejszeniem liczby powikłań i zużycia leków, pozwalają na zdecydowanie szybszy powrót do społecznie i ekonomicznie produktywnego życia osoby wymagającej leczenia. Te czynniki natomiast bezpośrednio przekładają się na wymierne korzyści finansowe dla całego systemu ochrony zdrowia, a co za tym idzie na ich lepsze działanie i większą wydajność.

W wielu przypadkach najnowsze metody leczenia przy wykorzystaniu innowacyjnych wyrobów medycznych, które są standardem w innych krajach europejskich, w Polsce są nadal mało dostępne. Dzieje się tak między innymi dlatego, że w Polsce wciąż nie są brane pod uwagę całościowe koszty stosowania tradycyjnych procedur w stosunku do oszczędności i korzyści wynikających z zastosowania nowoczesnych metod leczenia z użyciem innowacyjnych wyrobów medycznych. W efekcie w naszym kraju nadal funkcjonują procedury niedostosowane do współczesnych potrzeb pacjentów. Kolejną barierą stojącą na drodze powszechnego stosowania innowacyjnych technologii jest m.in. długa droga wprowadzania nowej procedury do koszyka świadczeń gwarantowanych. Niestety w naszym kraju procedury z użyciem nowoczesnych technologii medycznych latami oczekują w kolejce na zatwierdzenie ich finansowania ze środków publicznych. Aby skorzystać z istniejących na rynku rozwiązań, pacjent musi uzbroić się w cierpliwość. Praktyka pokazuje, że często czeka tak długo, że innowacyjne wyroby przestają być innowacyjne. Na świecie są już bowiem zastępowane przez kolejne generacje wyrobów.

W opinii ekspertów OIGWM POLMED, optymalnym rozwiązaniem powyższego problemu byłaby nowelizacja art. 31 c ust. 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i jasne określenie terminu wydania przez prezesa AOTM rekomendacji w sprawie ewentualnego objęcia danej procedury medycznej finansowaniem ze środków publicznych.

Następną przeszkodą w dostępie pacjentów do najnowszych technologii medycznych okazuje się polityka zakupowa szpitali.

Głównym kryterium przy wyborze sprzętu wciąż jest cena. Nie od dziś wiadomo, że niska cena przeważnie nie idzie w parze z jakością. W ostatnim czasie wielokrotnie mogliśmy przekonać się, że próby oszczędzania i cięcia kosztów przy dużych i istotnych inwestycjach przyniosły skutki odmienne od zamierzonych.

Wybór najkorzystniejszej, a nie najtańszej oferty ma szczególnie znaczenie w przypadku zamówień na wyroby medyczne. Ma bowiem wpływ nie tylko na ekonomiczne efekty zamówienia, takie jak koszty eksploatacji czy serwisu, żywotność lub wydajność, lecz także na ludzkie życie i zdrowie, efekt terapeutyczny, czy szybkość powrotu do zdrowia pacjenta. Dlatego jednostki ochrony zdrowia, przystępując do konstruowania zamówienia, powinny kierować się przede wszystkim potrzebą zapewnienia odpowiedniej jakości świadczeń zdrowotnych.

Prawo zamówień publicznych dopuszcza stosowanie kryteriów pozacenowych przy wyborze zamówienia, a pojęcie najkorzystniejszej oferty obejmuje sumę ceny i innych kryteriów, na podstawie których dokonano wyboru. Promując racjonalne zachowania podczas konstruowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia, UZP stworzył dokument informujący o możliwości stosowania pozacenowych kryteriów wyboru oferty w postępowaniu przetargowym. Jest on drogowskazem dla członków komisji przetargowych.

Szpitale mają również możliwość przeprowadzania dialogu technicznego, który stanowi narzędzie w procedurze przygotowania zamówienia publicznego. Stanowi on źródło informacji dla zamawiającego na temat kluczowych elementów SIWZ, takich jak opis przedmiotu zamówienia, warunki przyszłej umowy itp. Umożliwia on jednostce leczniczej korzystanie z doradztwa ewentualnych przyszłych uczestników postępowania. Wykorzystanie tego narzędzia może przyczynić się z jednej strony do skorygowania nieścisłości w formułowaniu opisu przedmiotu zamówienia, z drugiej zaś do otwarcia postępowania przetargowego na konkurencję i innowacyjność.