Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 79–82/2002
z 10 października 2002 r.


>>> Wyszukiwarka leków refundowanych


Ustawa o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia:

Kasy do likwidacji

Jak środowiska medyczne oceniają projekt ustawy? Dziś kolejne wypowiedzi.



Władysław Sidorowicz, dyrektor Wydziału Zdrowia Urzędu Miejskiego we Wrocławiu, minister zdrowia w rządzie Krzysztofa Bieleckiego:

- Ustawa o ubezpieczeniu w NFZ wprowadza centralistyczne zarządzanie ochroną zdrowia, od którego już odeszliśmy z powodu jego poważnych mankamentów. Sztywność modelu hierarchiczno-biurokratycznego sprawia bowiem, że jest on znacznie droższy i mniej efektywny niż systemy zdecentralizowane. Poza tym – system centralistyczny powoduje, że świadczeniodawcy zaczynają działać przede wszystkim według wytycznych centrali, nie zaś zgodnie z rzeczywistymi potrzebami lokalnymi, że znacznie bardziej liczą się dojścia i układy niż argumenty merytoryczne. To wszystko już przerabialiśmy przez kilkadziesiąt lat. O wadach centralistycznego zarządzania w ochronie zdrowia mówi zresztą szczegółowo Raport WHO 2000. Przypomnę tylko, że tego typu model został wdrożony w latach 40. (tzw. model Siemaszki) i sprawdził się tylko w pewnych sytuacjach, np. przy zwalczaniu epidemii (poprzez masowe szczepienia) oraz w czasie katastrof.

Niepokoi, iż projekt ustawy nie zajmuje się porządkowaniem systemu ochrony zdrowia, lecz centralizacją uprawnień. Na przykład – radom społecznym regionalnych oddziałów Funduszu wyznacza rolę czysto dekoracyjną, a cały ciężar decyzyjny spoczywa na radzie nadzorczej NFZ, powoływanej przez premiera z udziałem ministra zdrowia. Zdumiewa ogrom władzy, którą oddaje się w ręce ministra zdrowia, przyznając mu m.in. prawo nadzoru finansowego nad NFZ, do czego nie ma przecież odpowiedniego aparatu kontrolnego.

Minister zdrowia – zamiast podejmować się zadań, na których się nie zna – powinien się skoncentrować nad znalezieniem odpowiedzi na pytanie, co można zrobić, przy ograniczonych środkach, żeby jak najlepiej zaspokoić potrzeby zdrowotne społeczeństwa. Powinien się też zająć wykreowaniem takiego modelu świadczeń, do którego mamy zmierzać. Tymczasem projekt ustawy likwiduje obecny system kas chorych, który wymagał tylko pewnych regulacji. Owszem, miał on wady, nikt tego nie kwestionuje. Jednak złym sposobem na niedoskonałości puz jest wprowadzenie systemu tak scentralizowanego, jak się obecnie proponuje. Teraz znowu zacznie się eksperymentowanie – bez pilotażu, z marszu. Całą służbę zdrowia będziemy przestawiać z ruchu prawostronnego na lewostronny. Zaprzepaści się w ten sposób ogromną pracę logistyczną, którą wykonały już zakłady opieki zdrowotnej. Zamiast stworzyć dla systemu puz pewne narzędzia regulujące i skorzystać z dotychczasowych doświadczeń, np. śląskiej czy pomorskiej kasy chorych (w których jednak trzymano w ryzach świadczeniodawców, a jednocześnie cywilizowano wzajemne relacje), wybiera się centralizację. Mimo gromkich zapewnień, że zmieni ona szare na złote, nie ma na to żadnych szans. Niektórzy widząc trudności i nieprawidłowości obecnego systemu, wynikające zresztą m.in. z braku środków na ochronę zdrowia, mają nadzieję, że centralne zarządzanie zmieni coś na lepsze. Ja nie mam złudzeń co do tego, by centralizacja rozwiązała jakiekolwiek problemy ochrony zdrowia.

Posłanka Ewa Kopacz (PO):

Przedłożony Sejmowi projekt ustawy o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia jest w dalszym ciągu tylko projektem, ponieważ wątpliwe jest, aby można go było – zgodnie z zapowiedzią ministra zdrowia – wprowadzić w życie 1 stycznia 2003 r. Tego rodzaju projekty, dotyczące szczególnie wrażliwej materii społecznej, jak ochrona zdrowia, powinny być bardzo dopracowane i trzeba im poświęcić wiele czasu w fazie przygotowawczej, m.in. podczas prac w sejmowej Komisji Zdrowia. Myślę, że posiedzenia tej komisji będą bardzo burzliwe, bo przewidziane zmiany nie są błahą sprawą. Jeśli zapisy ustawy nie będą klarowne i jednoznaczne, to w następnych latach nastąpi dalsza dezorganizacja systemu.

Pan minister nie wprowadza w projekcie żadnego novum. Kasy będą istnieć – tym razem w postaci oddziałów NFZ. Nie wierzę w zapowiedź, że zmniejszy się liczba pracowników administracji. Wiele zastrzeżeń budzi fakt, że programy potrzeb zdrowotnych będą przygotowywane przez sejmiki wojewódzkie, następnie zatwierdzane przez zarządy oddziałów NFZ, a ostateczne decyzje w tej sprawie będzie podejmował minister. To jednoznaczne scentralizowanie systemu. A taką formę już przerabialiśmy. Jeżeli chcemy wprowadzić system centralistyczny, to po co nam składka zdrowotna? Nie musimy udawać, że nasze pieniądze są rozdzielane demokratycznie. Niech to będzie prosty, zwykły, 7,75 proc. odpis od naszego podatku. Nie sądzę, aby jedna nieomylna osoba mogła przesądzać o tym, co się dzieje z naszymi pieniędzmi, a pieniądze trafiały w najwłaściwsze miejsca. To będzie bardzo uznaniowy fundusz.

Nie mogę się wypowiadać na temat szczegółowych zapisów projektu, ponieważ jak wielu posłów nie miałam jeszcze okazji się z nim zapoznać. Ostatnio słyszałam od pani min. Kralkowskiej, że ostateczna wersja projektu istnieje, to wszystko.

Mam też wątpliwości dotyczące trybu wprowadzenia ustawy w życie po jej uchwaleniu. Czy wszystkie rozporządzenia, regulujące m.in. przepływ pieniędzy między świadczeniodawcą a oddziałami NFZ, są już przygotowane tak, że nie będą budzić żadnych kontrowersji?

Jestem sceptycznie nastawiona do zapowiedzi pana ministra, że wszystkim się poprawi: i pacjentom, i pracownikom ochrony zdrowia. Moje pesymistyczne podejście wynika z oglądu sytuacji. W systemie nie będzie więcej środków, nie zwiększy się więc liczba świadczeń, a tym samym ich dostępność. Jeśli będziemy ujednolicać system, tzn. z zakładów ochrony zdrowia, które miały dotąd więcej pieniędzy, zabierzemy i przekażemy tym, którym dotąd brakowało funduszy – to na pewno się pogorszy: jeśli nie dostępność, to jakość świadczeń.

Niepodniesienie składki przy jednoczesnych zapewnieniach ministra, że wszystko się poprawi, może się dokonać tylko w jeden sposób: przez cudowne rozmnożenie pieniędzy. Chyba że nagle pracownicy służby zdrowia zaczną pracować bez pobierania poborów, laboratoria będą świadczyć usługi za darmo, a sprzęt będziemy kupować za ćwierć ceny. Jak minister chce wszystko poprawić, na to nie ma odpowiedzi.

Uważam, że powinniśmy myśleć o kompleksowej zmianie naszego systemu ochrony zdrowia. Ale nie o powrocie do systemu nakazowo-rozdzielczego, który zbankrutował 12 lat temu, a ministerstwo usiłuje go teraz zreanimować. W pracy nad nowym projektem nie możemy też przyjąć ekspresowego tempa, narzucanego w tej chwili; konieczna jest szeroka konsultacja ze związkami zawodowymi, samorządami, także rzecznikiem praw pacjenta i z samymi pacjentami.

Andrzej Włodarczyk, przewodniczący Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie:

Nie znam szczegółów przyjętego przez Radę Ministrów projektu ustawy o NFZ, samorządowi lekarskiemu przedłożono wcześniejszy projekt min. Łapińskiego i zarówno Naczelna Rada Lekarska, jak i izba warszawska wyraziły swoje opinie na ten temat.

Pierwsze wrażenie z lektury tego projektu mam dobre – przeszedł on bardzo gruntowne przeobrażenie, niewątpliwie na lepsze. Wydaje się, że w obecnym kształcie uwzględnia wiele, choć nie wszystkie, z naszych sugestii. Zdaniem samorządu projekt powinien być jeszcze poprawiony. Mamy nadzieję, że nasi przedstawiciele wezmą udział w pracach nad nim w sejmowej Komisji Zdrowia. Celowe byłoby także zorganizowanie szerszej dyskusji z udziałem ekspertów ministerstwa zdrowia, samorządów zawodowych i parlamentarzystów.

Ważne, że pozostajemy przy systemie ubezpieczeniowym, nie proponuje się powrotu do finansowania z budżetu, czego tak bardzo się obawialiśmy.

Nasze uwagi dotyczyły projektu w wersji z 21 sierpnia. Zostały przygotowane przez powołany przez izbę zespół składający się z pracowników kas, menedżerów, lekarzy poz i szpitali. Podkreśliliśmy, że kierunki zmian, zaproponowane w projekcie, nie stanowią gwarancji należytego rozwiązania głównych niedostatków obecnego systemu ochrony zdrowia, gdyż utrzymuje się m.in. subiektywne zasady doboru świadczeniodawców poprzez konkursy ofert – przy dowolności kryteriów ich ocen: najniższa cena lub najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów. A zatem zachowany zostanie mechanizm limitowania łącznej należności dla świadczeniodawcy z tytułu umowy, co oznacza ograniczenie możliwości przyjęcia pacjentów, gdy wyczerpie się limit finansowy. Proponowane rozwiązania będą też wymagały dodatkowych nakładów, w związku z koniecznością tworzenia ogromnej liczby planów. Jakie będą źródła związanych z tym kosztów? Nie dość precyzyjnie zostały też określone zakresy uprawnień osób ubezpieczonych oraz instrumenty nadzoru nad jakością świadczeń.

Zostały też w pewnej mierze uwzględnione nasze zastrzeżenia do pierwotnej wersji projektu przewidującej powierzenie resortowi zdrowia dużych uprawnień w sprawach gospodarki funduszu i realizacji umów przez świadczeniodawców, podczas gdy uprawnienia te powinien mieć także np. minister finansów (ponieważ składka jest środkiem publicznym). Najnowsza wersja proponuje inne rozwiązania w zakresie nadzoru. Wiele naszych szczegółowych uwag, np. objęcie ubezpieczeniem absolwentów medycyny przez 4, a nie – jak dotychczas – przez 3 miesiące, znalazło się już w ostatnim projekcie.

Przewidywane kontraktowanie świadczeń uwarunkowane środkami, które będzie miał do dyspozycji fundusz, grozi nadal tym, że zdarzać się będą przypadki odmowy udzielenia świadczeń. Brakuje chyba przepisu określającego postępowanie w takich sytuacjach. W paragrafie, który mówi o lekarzu podstawowej opieki zdrowotnej, należałoby umieścić zapis, że funkcję tego lekarza może pełnić lekarz rodzinny, ale także internista i pediatra.

Ustawa powinna też określić sposób finansowania badań diagnostycznych w ramach poz oraz specjalistycznego lecznictwa ambulatoryjnego.

Boimy się rozrostu aparatu organizacyjnego Funduszu, a także tego, że koszty związane z pozyskiwaniem składki będą utrzymywały się na bardzo wysokim poziomie. W projekcie znalazł się zapis, że ZUS i KRUS będą mieć prawo do potrącania sobie 0,25 proc. wysokości składki.

Na sytuację w ochronie zdrowia w najbliższym roku ogromny wpływ będzie miała zbyt niska składka na ubezpieczenie zdrowotne. Jej poziom – 7,75 proc. – nie satysfakcjonuje izb lekarskich. Nasi eksperci uważają, że powinna wynosić 10-11 proc., aby zaspokoić potrzeby zdrowotne mieszkańców naszego kraju na dostatecznym poziomie. Wiem, że jest to nierealne, ale liczyliśmy przynajmniej na wzrost o 0,25 proc.

Izba warszawska postanowiła zwrócić uwagę polityków na tę sprawę, wywierając na nich nacisk poprzez wyraźne zaprezentowanie naszego stanowiska. W tym celu proponujemy wszystkim członkom izby z województwa mazowieckiego wysyłanie listów do marszałków Sejmu i Senatu, premiera i ministra zdrowia, zawierających żądanie podniesienia składki, zgodnie z obowiązującą ustawą o puz.

Adam Windak, prezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce:

Projekt ustawy jest realizacją wcześniejszych zapowiedzi ministra zdrowia. Wprowadza realną odpowiedzialność państwa za zdrowie, ale jednocześnie – całkowity monopol po stronie płatnika. Nie będzie zatem konkurencji po stronie ubezpieczycieli, a to nie rokuje dobrze. Również składka na poziomie roku bieżącego jest zapowiedzią, że w systemie nie przybędzie pieniędzy.

W projekcie utrzymuje się skomplikowany, kosztowny system pobierania składki, który miał rację bytu przy istnieniu 17 kas chorych, między które fundusze były rozdzielane. Jednak przy jednym ubezpieczycielu i jednym funduszu można zrezygnować z pośrednictwa ZUS. Nie będziemy już mieli systemu ubezpieczeniowego, tylko narodową służbę zdrowia z systemem budżetowym.

Wszechwładna pozycja ministra zdrowia też może budzić zastrzeżenia. Ograniczono nawet kompetencje rad społecznych, funkcjonujących w województwach. Pozostawiono im tylko funkcję opiniującą. Ich wpływ na działalność Funduszu będzie znikomy.

Z perspektywy lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej szczególnie niekorzystne wydaje się pozostawienie zapisu o krótkoterminowości umów kontraktowych. Umowy mają być zawierane na rok, najwyżej do trzech lat. Przy trzyletnim kontrakcie nie będą chyba zmienione warunki, wynikające przecież z postępowania konkursowego.

Środowisko lekarzy rodzinnych z nadzieją oczekiwało realizacji zapowiedzi ministra o ujednoliceniu w skali kraju rozwiązań organizacyjnych i finansowych w podstawowej opiece zdrowotnej. Niestety, w projekcie nie znalazłem tych rozwiązań. Nadal znajdujemy w nim zapisy o postępowaniu konkursowym w województwach, nie da się więc uniknąć rozbieżności finansowych. Oczekiwaliśmy raczej rzetelnej dyskusji na temat kosztów i możliwości wynegocjowania racjonalnych zasad i stawek kontraktów, które mogłyby znaleźć zastosowanie w całym kraju.

Projekt ustawy nie zajmuje się szczegółami organizacji świadczeń, aczkolwiek stosunkowo najwięcej mówi się w nim o podstawowej opiece zdrowotnej. Wydaje się, że w ustawie powinien się znaleźć zapis o kompetencjach lekarza rodzinnego, a nie tylko – o kompetencjach lekarza poz.

Pojawia się natomiast zapis o nocnej pomocy domowej, świadczonej przez lekarzy poz. To problem dyskusyjny, a jego realizacja pociąga za sobą znaczne koszty i zagrożenia. Nasze środowisko jest przekonane, że tę usługę powinno świadczyć raczej pogotowie ratunkowe.

Realne znaczenie tej ustawy będzie można jednak ocenić w pełni dopiero wtedy, gdy będą znane rozporządzenia wykonawcze.




Najpopularniejsze artykuły

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Diagnozowanie insulinooporności to pomylenie skutku z przyczyną

Insulinooporność początkowo wykrywano u osób chorych na cukrzycę i wcześniej opisywano ją jako wymagającą stosowania ponad 200 jednostek insuliny dziennie. Jednak ze względu na rosnącą świadomość konieczności leczenia problemów związanych z otyłością i nadwagą, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tą... no właśnie – chorobą?

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

Czy NFZ może zbankrutować?

Formalnie absolutnie nie, publiczny płatnik zbankrutować nie może. Fundusz bez wątpienia znalazł się w poważnych kłopotach. Jest jednak jedna dobra wiadomość: nareszcie mówi się o tym otwarcie.

10 000 kroków dziennie? To mit!

Odkąd pamiętam, 10 000 kroków było złotym standardem chodzenia. To jest to, do czego powinniśmy dążyć każdego dnia, aby osiągnąć (rzekomo) optymalny poziom zdrowia. Stało się to domyślnym celem większości naszych monitorów kroków i (czasami nieosiągalną) linią mety naszych dni. I chociaż wszyscy wspólnie zdecydowaliśmy, że 10 000 to idealna dzienna liczba do osiągnięcia, to skąd się ona w ogóle wzięła? Kto zdecydował, że jest to liczba, do której powinniśmy dążyć? A co ważniejsze, czy jest to mit, czy naprawdę potrzebujemy 10 000 kroków dziennie, aby osiągnąć zdrowie i dobre samopoczucie?

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Zdrowa tarczyca, czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć o goitrogenach

Z dr. n. med. Markiem Derkaczem, specjalistą chorób wewnętrznych, diabetologiem oraz endokrynologiem, wieloletnim pracownikiem Kliniki Endokrynologii, a wcześniej Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie rozmawia Antoni Król.

Kamica żółciowa – przyczyny, objawy i leczenie

Kamica żółciowa to schorzenie, które dotyka około 20% populacji. Jest to najczęstsza przyczyna hospitalizacji związanych z układem pokarmowym. Charakteryzuje się występowaniem złogów w pęcherzyku żółciowym lub drogach żółciowych. Niektórzy pacjenci nie doświadczają żadnych objawów, inni cierpią z powodu ataku kolki żółciowej i innych powikłań.

Osteotomia okołopanewkowa sposobem Ganza zamiast endoprotezy

Dysplazja biodra to najczęstsza wada wrodzona narządu ruchu. W Polsce na sto urodzonych dzieci ma ją czworo. W Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym pod kierownictwem dr. Jarosława Felusia przeprowadzane są operacje, które likwidują ból i kupują pacjentom z tą wadą czas, odsuwając konieczność wymiany stawu biodrowego na endoprotezę.

Soczewki dla astygmatyków – jak działają i jak je dopasować?

Astygmatyzm to jedna z najczęstszych wad wzroku, która może znacząco wpływać na jakość widzenia. Na szczęście nowoczesne rozwiązania optyczne, takie jak soczewki toryczne, pozwalają skutecznie korygować tę wadę. Jak działają soczewki dla astygmatyków i na co zwrócić uwagę podczas ich wyboru? Oto wszystko, co warto wiedzieć na ten temat.

Zdrowie dzieci i młodzieży – czy potrzebna jest nowa strategia?

To jedno z pytań, na które starali się znaleźć odpowiedź eksperci biorący udział w II Kongresie Zdrowia Dzieci i Młodzieży, jaki odbył się 29 sierpnia w Warszawie. Odpowiedź jest, w sumie, prosta: potrzebujemy strategii z realnymi narzędziami jej wdrażania.

Dobra polisa na życie — na co zwrócić uwagę?

Ubezpieczenie na życie to zabezpieczenie finansowe w trudnych chwilach. Zapewnia wsparcie w przypadku nieszczęśliwego wypadku lub śmierci ubezpieczonego. Aby polisa dobrze spełniała swoją funkcję i gwarantowała pomoc, niezbędne jest gruntowne sprawdzenie jej warunków. Jeśli chcesz wiedzieć, na czym dokładnie powinieneś się skupić — przeczytaj ten tekst!

Jakie badania profilaktyczne są zalecane po 40. roku życia?

Po 40. roku życia wzrasta ryzyka wielu chorób przewlekłych. Badania profilaktyczne pozwalają wykryć wczesne symptomy chorób, które często rozwijają się bezobjawowo. Profilaktyka zdrowotna po 40. roku życia koncentruje się przede wszystkim na wykryciu chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów, cukrzycy oraz innych problemów zdrowotnych związanych ze starzeniem się organizmu.




bot