Wakacyjna rewolucja w specjalistyce

Elżbieta Południk

Od 1 lipca obowiązują nowe zasady finansowania ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. To zmiana ważniejsza niż wprowadzenie systemu Jednorodnych Grup Pacjentów – zapewnia prezes NFZ i zapowiada, że będą zmiany też w kontraktach. Pierwsze – już we wrześniu. Świadczeniodawcy czują powagę zmian. Porozumienie Zielonogórskie wysyła krytyczne opinie do Ministerstwa Zdrowia i NFZ, a zmiany określa jako „poprawa na gorsze”. Menedżerów zrzeszonych w STOMOZ niepokoi ekspresowe tempo zmian, choć przyznają, że raczej idą one w dobrym kierunku. Czy nowy system spełni pokładane w nim nadzieje, czy też okaże się porażką?

Wprowadzony nowy podział świadczeń na zachowawcze – specjalistyczne i kompleksowe (każda z porad ma 4 kategorie rozliczeniowe, powiązane z wydatkami na diagnostykę) oraz pohospitalizacyjne i świadczenia w domu pacjenta, jak również świadczenia zabiegowe ma zapewnić zwiększenie efektywności leczenia i racjonalniejsze wydawanie środków.

W najdroższej grupie porad w specjalistyce 1 punkt został wyceniony na 9 zł. Maksymalnie można będzie za niektóre procedury uzyskać ok. 1800 zł. To docelowo ma spowodować przesunięcie środków ze szpitali do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.

NFZ liczy też na skrócenie kolejek oczekujących oraz bardziej precyzyjne dane spływające do systemu, pozwalające nie tylko na kontrolę wydawanych środków, ale też ocenę stanu chorobowości społeczeństwa.

Zmiany w poradniach jak remonty dróg

Środowisko lekarskie przyznaje, że zmiany są konieczne. Ale do nowych rozwiązań podchodzi sceptycznie.

– Dlaczego rozporządzenie podpisane 14 czerwca zaczyna obowiązywać 1 lipca?
– nie kryje irytacji Daniel Kowalczyk, sekretarz ds. specjalistyki Porozumienia Zielonogórskiego, właściciel przychodni wielospecjalistycznej w Zabrzu. – Przy wprowadzaniu JGP był jakiś pilotaż, czas na wdrożenie zmian. Obecna rewolucja nie wróży nic dobrego – przewiduje.

– Pracujemy nad tym już ponad 4 lata. Czas na wprowadzenie zmian nigdy nie jest dobry. Okres wakacyjny wydaje się najbardziej racjonalny, bo mniej pacjentów korzysta w tym czasie z porad specjalistycznych – twierdzi wiceprezes NFZ Maciej Dworski i dodaje, że stary system miał jedną pozytywną cechę: był prosty w obsłudze i wszyscy się do niego przyzwyczaili.

– To jest tak, jak z remontami dróg. Narzekamy, że dziurawe, ale kiedy zaczyna się je naprawiać, wszyscy narzekają na objazdy – tłumaczy Dworski uprzedzając niejako nadchodzącą falę krytyki. Najwięcej obaw świadczeniodawców budzi konieczność ekspresowych zmian w systemie informatycznym służącym do sprawozdawczości.

– To mit – kwituje Maciej Dworski. – Sprawozdawczość jest podobna jak w JGP: wystarczy rozbudować słownik kodami z 3 do np. 9 porad.

Ale lekarze widzą też inne problemy. – System informatyczny nie „wpuści mi” anestezjologa, a niektóre zabiegi wskazane w rozporządzeniu jako te, które mają być wykonywane w gabinetach zabiegowych, wymagają jego obecności – twierdzi Daniel Kowalczyk i podaje przykład zabiegów ginekologicznych, takich jak konizacja szyjki macicy czy histerosalpingografia, czyli przedmuchiwanie i przepłukiwanie jajowodów.
Procedury zabiegowe wskazane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia zostały zwiększone z 87 do 490 pozycji. To zwiększa możliwości wykonywania zabiegów w ambulatoriach specjalistycznych. – Nie oznacza to, że zniknie w szpitalach chirurgia jednego dnia. Jeśli będą wskazania medyczne, pacjent może mieć przeprowadzany zabieg w szpitalu. My tylko dajemy możliwość wyboru przeprowadzenia zabiegu w gabinecie. Podobnie jest z diagnostyką, nie będzie zakazu wykonywania jej w szpitalu – zapewnia prezes NFZ.

Daniel Kowalczyk twierdzi jednak, że większość przychodni nie dysponuje gabinetami zabiegowymi, bo dotychczasowy system przewidywał możliwość ich rejestracji i kontraktowania jedynie w przypadku POZ. – Mam poradnię okulistyczną czy laryngologiczną, ale nie gabinet zabiegowy, bo nie było możliwości zarejestrowania takiej działalności u wojewody – argumentuje.

Kolejki się skrócą, albo wręcz przeciwnie

Nikt na razie jednak nie jest w stanie przewidzieć, jakie będą skutki nowych regulacji. Wiadomo, że już we wrześniu może dojść do pierwszych zmian w wysokości kontraktów i planu finansowego NFZ. W styczniu powinno być jasne, czy reforma przynosi zamierzone efekty.

Narodowy Fundusz Zdrowia przyznaje, że dotychczas finansowanie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej było niewystarczające, bo zadania pomiędzy AOS i POZ oraz AOS i szpitalami nie były jasno rozdzielone. Pacjenci nie byli kierowani na badania diagnostyczne (pięta achillesowa POZ), albo zmuszani do ich współfinansowania. Częstym rozwiązaniem była więc hospitalizacja w celu wykonania badań diagnostycznych. – Za badania kosztujące np. 200 zł, NFZ płacił 2 tysiące, bo wliczone były w to również koszty hospitalizacji – tłumaczy Maciej Dworski.

Nowe rozwiązania w zamierzeniach NFZ mają skrócić kolejki pacjentów. – Już teraz do niektórych specjalistów kolejki są wielomiesięczne – mówi Jacek Krajewski, prezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie. – Nowe uregulowania mogą spowodować, że pacjenci na wizytę będą czekać jeszcze dłużej. Niektóre zabiegi czy badania są rzeczywiście dobrze wycenione. Lekarze nie będą się wahać, by je zlecać i wykonywać. W ten sposób szybciej spożytkują zakontraktowane punkty, co nie skróci, tylko wydłuży kolejki – argumentują szefowie przychodni.

Prezes NFZ Jacek Paszkiewicz nie ukrywa, że spodziewa się ewolucji w całym systemie. – Docelowo będą nowe kontrakty. Wygenerują się nowe typy usług. Powstaną nowe gabinety i nowe poradnie specjalistyczne. Pierwsze takie zmiany powinny się pojawić już w procesie kontraktowania na 2012 r. – mówi.

Zmiany będą wymagały zwiększenia kontraktów w przychodniach. Ministerstwo Zdrowia przewidywało, że NFZ wyda na ten cel 200 mln złotych i ta kwota była szczególnie ostro kontestowana przez świadczeniodawców jako zbyt niska.
NFZ skorygował plany. – Jesteśmy przygotowani do interwencji na poziomie 500 mln zł – zapewnia prezes Paszkiewicz. Porozumienie Zielonogórskie nie dowierza. – Na Śląsku mamy już plany finansowe na drugie półrocze, identyczne jak na pierwsze. Nie widać tych większych pieniędzy. Podobnie jest w innych regionach. To gdzie „ukryło się” te 500 milionów? – pyta Daniel Kowalczyk.