Służba Zdrowia - strona główna

SZ nr 100–102/2000
z 21 grudnia 2000 r.

Stuknij na okładkę, aby przejść do spisu treści tego wydania

>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Historia Medycyny

Kalendarium (1901-2000): Świat

1901

10 grudnia – przyznanie pierwszych Nagród Nobla. W dziedzinie medycyny otrzymuje ją Emil von Behring, a w dziedzinie fizyki – Wilhelm Conrad Roentgen.
Publikacja w Wiener Klinishen Wochenschrift art. Karla Landstelnera nt. 3 grup krwi (14 listopada).

1902

E. Doyen dokonuje sławnej operacji rozdzielenia sióstr syjamskich Diodica i Rodica.

1904

6 czerwca – Ferdynand Sauerbruch przedstawia metodę różnicowania ciśnienia, tworząc zarazem podstawy chirurgii klatki piersiowej.
30 Niemiecki Kongres Chirurgów obradował nad przyczynami nowotworów.

1906

25 września – otwarcie Instytutu Badań Doświadczalnych nad Rakiem w Heidelbergu.

1908

kwiecień – w Salzburgu, z udziałem Freuda i Junga, odbywa się pierwszy Międzynarodowy Kongres Psychoanalizy.

1910

październik – w Mandżurii wybucha epidemia dżumy, która rozprzestrzenia się na Chiny i Rosję.

1913

marzec – Albert Schweitzer wyjeżdża do Afryki Równikowej i w Lambaréné (Gabon), gdzie zakłada szpital tropikalny.

1913-1916

T. H. Morgan odkrywa chromosomy i wykazuje ich znaczenie w dziedziczeniu.

1914

J. J. Abel wykonuje pierwszą plazmaforezę i uzyskuje plazmę bez składników upostaciowanych.

1915

15 października – rozkaz dowództwa armii niemieckiej o zaszczepieniu przeciwko tężcowi wszystkich rannych żołnierzy.

1920

czerwiec – w Szwajcarii po raz pierwszy zastosowano w profilaktyce chorób tarczycy sól kuchenną z domieszką jodu potasu.

1921

T. S. Painter ustala liczbę chromosomów człowieka – 48 (po upływie 35 lat okazało się, że jest ich 46).
A. M. Pappenheimer i E.V. MacCollum wyizolowali witaminę D.
B. B. Weil-Halle podaje dziecku szczepionkę BCG.

1922

11 stycznia – Leonard Thompson w Toronto Grand Hospital po raz pierwszy aplikuje pacjentowi insulinę.

1924

M. Kirschner z powodzeniem usuwa operacyjnie zator tętnicy płucnej.
lipiec – Georg Haas przeprowadza w Giessen pierwsze oczyszczenie krwi (hemodializę) u człowieka za pomocą "sztucznej nerki".

1925

19 listopada – w Genewie podpisano Międzynarodową Konwencję Opiumową.

1926

21 czerwca – podpisanie w Paryżu Międzynarodowej Konwencji Sanitarnej.

1928

H. C. Dam odkrywa istnienie czynnika przeciwkrwotocznego (witamina K).

1928

wrzesień – sir Alexander Fleming odkrywa działanie penicyliny.

1929

5 listopada – w "Klinische Wochenschrift" ukazuje się artykuł 25-letniego lekarza niemieckiego Wernera Frossemanna nt. cewnikowania prawej komory serca.

1931

13 lipca – podpisanie w Genewie międzynarodowej konwencji w sprawie ograniczenia produkcji i uregulowania dystrybucji leków narkotycznych.

1932

21 października – zastosowanie sondy żołądka – bezpiecznego gastroskopu.

1933

4 kwietnia – E. A. Graham wykonuje pierwsze operacyjne usunięcie płuca z powodu raka.

1939

Gerhard Domagk otrzymuje Nagrodę Nobla za odkrycie sulfonamidów.

1941

27 stycznia – pierwsze zastosowanie penicyliny u chorego.

1943

4 kwietnia – holenderski lekarz Willem Johan Koloff przeprowadza pierwszą próbę hemodializy.
30 maja – Josef Mengele został lekarzem w obozie zagłady w Oświęcimiu.

1944

29 listopada – pierwsza udana operacja dziecka z wrodzoną wadą serca (tetralogia Fallota).

1948

7 kwietnia – utworzenie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z siedzibą w Genewie.

1950

17 czerwca – w Chicago przeprowadzono pierwszą udaną transplantację nerki.
Zastosowanie bomby kobaltowej (urządzenia do zdalnego napromieniowania pacjenta promieniami gamma, przy użyciu kobaltu Co60).

1953

marzec – hipoteza F. H. Compton Cricka i J. W. Deweya na temat budowy DNA jako nośnika informacji genetycznej zawartej w chromosomach.

1954

26 marca – pierwsza w świecie operacja na otwartym sercu.
23 grudnia – J.P. Merrill i J.E. Murray dokonują udanego przeszczepu nerki od dawcy spokrewnionego (brata bliźniaka).

1958

8 października – w Sztokholmie wszczepiono pierwszy rozrusznik serca.

1959

T. H. Maman odkrywa laser rubinowy, który wkrótce znajdzie ogromne zastosowanie w medycynie.

1960

9 maja – w USA została dopuszczona do sprzedaży pigułka antykoncepcyjna.

1961

16 maja – opracowanie syntetycznego antybiotyku – terramycin.
M. W. Nirenberg stwierdza, że zawarte w kwasie dezoksyrybonukleinowym informacje o cechach dziedzicznych zakodowane są wyłącznie w kolejności uszeregowania nukleotydów.

1962

D. Ross wszczepił choremu sztuczną zastawkę serca pobraną ze zwłok.

1965

30 kwietnia – pierwsze zdjęcie płodu w łonie matki opublikowano w amerykańskim czasopiśmie "Life".

1966

16 sierpnia – pierwsze wszczepienie sztucznej komory serca.

1967

3 grudnia – prof. Christian Barnard w szpitalu w RPA wykonuje pierwszy udany przeszczep serca.

1974

czerwiec – w Indiach ma miejsce jedna z najcięższych epidemii ospy; w ciągu pierwszego półrocza zmarło 10-30 tys. osób.

1977

październik – w Somalii zarejestrowano ostatni przypadek ospy. Po trzech latach WHO stwierdziła wyplenienie tej choroby na świecie.

1978

26 lipca – narodziny pierwszego dziecka zapłodnionego in vitro.

1983

17 listopada – powstała pierwsza mapa genu warunkującego chorobę u człowieka.

1986

19 marca – pierwsze usunięcie kamieni żółciowych przy użyciu promieni laserowych.

1989

20 listopada – ONZ przyjmuje konwencję praw dziecka.

1990

4 stycznia – w Londynie narodziny dziecka po udanej operacji serca w łonie matki.

1992

20-23 maja – w Getyndze przedstawiono nowe metody operacyjne z użyciem endoskopu.

1993

13 października – pierwsze klonowanie embrionu ludzkiego w wyniku badań genetycznych.
16 grudnia – prof. Cohen ogłasza we Francji pierwszą mapę genomu człowieka.

2000

10 grudnia – ostatnia w XX wieku Nagroda Nobla w medycynie przypada 3 lekarzom: Arvidowi Carlssonowi ze Szwecji oraz Paulowi Greengardowi i Ericowi R. Kandelowi z USA.
Liczba zakażonych wirusem HIV na świecie (dorosłych i dzieci) szacowana jest na 36,1 mln. Od pojawienia się choroby do końca 2000 roku z powodu AIDS umrze 21,8 miliona ludzi.

Według opracowania Lecha Sulimierskiego, Główna Biblioteka Lekarska

Najpopularniejsze artykuły

Münchhausen z przeniesieniem

– Pozornie opiekuńcza i kochająca matka opowiada lekarzowi wymyślone objawy choroby swojego dziecka lub fabrykuje nieprawidłowe wyniki jego badań, czasem podaje mu truciznę, głodzi, wywołuje infekcje, a nawet dusi do utraty przytomności. Dla pediatry zespół Münchhausena z przeniesieniem to wyjątkowo trudne wyzwanie – mówi psychiatra prof. Piotr Gałecki, kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Ciemna strona eteru

Zabrania się sprzedaży eteru etylowego i jego mieszanin – stwierdzał artykuł 3 uchwalonej przez sejm ustawy z dnia 22 czerwca 1923 r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających. Nie bez kozery, gdyż, jak podawały statystyki, aż 80 proc. uczniów szkół narkotyzowało się eterem. Nauczyciele bili na alarm – używanie przez dzieci i młodzież eteru prowadzi do ich otępienia. Lekarze wołali – eteromania to zguba dla organizmu, prowadzi do degradacji umysłowej, zaburzeń neurologicznych, uszkodzenia wątroby. Księża z ambon przestrzegali – eteryzowanie się nie tylko niszczy ciało, ale i duszę, prowadząc do uzależnienia.

Astronomiczne rachunki za leczenie w USA

Co roku w USA ponad pół miliona rodzin ogłasza bankructwo z powodu horrendalnie wysokich rachunków za leczenie. Bo np. samo dostarczenie chorego do szpitala może kosztować nawet pół miliona dolarów! Prezentujemy absurdalnie wysokie rachunki, jakie dostają Amerykanie. I to mimo ustawy, która rok temu miała zlikwidować zjawisko szokująco wysokich faktur.

Leki, patenty i przymusowe licencje

W nowych przepisach przygotowanych przez Komisję Europejską zaproponowano wydłużenie monopolu lekom, które odpowiedzą na najpilniejsze potrzeby zdrowotne. Ma to zachęcić firmy farmaceutyczne do ich produkcji. Jednocześnie Komisja proponuje wprowadzenie przymusowego udzielenia licencji innej firmie na produkcję chronionego leku, jeśli posiadacz patentu nie będzie w stanie dostarczyć go w odpowiedniej ilości w sytuacjach kryzysowych.

Czy Unia zakaże sprzedaży ziół?

Z końcem 2023 roku w całej Unii Europejskiej wejdzie w życie rozporządzenie ograniczające sprzedaż niektórych produktów ziołowych, w których stężenie alkaloidów pirolizydynowych przekroczy ustalone poziomy. Wszystko za sprawą rozporządzenia Komisji Europejskiej 2020/2040 z dnia 11 grudnia 2020 roku zmieniającego rozporządzenie nr 1881/2006 w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów alkaloidów pirolizydynowych w niektórych środkach spożywczych.

Chcę zjednoczyć i uaktywnić diagnostów

Rozmowa z Moniką Pintal-Ślimak, nowo wybraną prezes Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych.

Leczenie wspomagające w przewlekłym zapaleniu prostaty

Terapia przewlekłego zapalenia stercza zarówno postaci bakteryjnej, jak i niebakteryjnej to duże wyzwanie. Wynika to między innymi ze słabej penetracji antybiotyków do gruczołu krokowego, ale także z faktu utrzymywania się objawów, mimo skutecznego leczenia przeciwbakteryjnego.

Protonoterapia. Niekończąca się opowieść

Ośrodek protonoterapii w krakowskich Bronowicach kończy w tym roku pięć lat. To ważny moment, bo o leczenie w Krakowie będzie pacjentom łatwiej. To dobra wiadomość. Zła jest taka, że ułatwienia dotyczą tych, którzy mogą za terapię zapłacić.

ZUS zwraca koszty podróży

Osoby wezwane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do osobistego stawiennictwa na badanie przez lekarza orzecznika, komisję lekarską, konsultanta ZUS często mają do przebycia wiele kilometrów. Przysługuje im jednak prawo do zwrotu kosztów przejazdu. ZUS zwraca osobie wezwanej na badanie do lekarza orzecznika oraz na komisję lekarską koszty przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca wskazanego w wezwaniu i z powrotem. Podstawę prawną stanowi tu Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 31 grudnia 2004 r. (...)

Neonatologia – specjalizacja holistyczna

O specyfice specjalizacji, którą jest neonatologia, z dr n. med. Beatą Pawlus, lekarz kierującą Oddziałem Neonatologii w Szpitalu Specjalistycznym im. Świętej Rodziny w Warszawie oraz konsultant województwa mazowieckiego w dziedzinie neonatologii rozmawia red. Renata Furman.

Gdy rozum śpi, budzi się bestia

Likantropia (z gr. lýkos – wilk i ánthropos – człowiek) to wiara w zdolność
przekształcania się ludzi w zwierzęta, zwłaszcza w wilki. Etymologię tego
terminu wywodzi się też od króla Arkadii – Likaona, który, jak opisuje
Owidiusz w Metamorfozach, został przemieniony w wilka, gdyż ośmielił się
podać Zeusowi ludzkie mięso – ciało własnego syna.

Miłość w białym fartuchu

Na nocnych dyżurach, w gabinecie USG, magazynie albo w windzie. Najczęściej
między lekarzem a pielęgniarką. Romanse są trwałym elementem szpitalnej rzeczywistości. Dlaczego? Praca w szpitalu jest ciężka – fizycznie i psychicznie. Zwłaszcza na chirurgii. W sytuacjach zagrożenia życia działa się tam szybko, na pełnej adrenalinie, często w nocy albo po nocy nieprzespanej. W takiej atmosferze, pracując ramię w ramię, pielęgniarki zbliżają się do chirurgów. Stają się sobie bliżsi. Muszą sobie wzajemnie ufać i polegać na sobie. Z czasem wiedzą o sobie wszystko. Są partnerami w działaniu. I dlatego często stają się partnerami w łóżku, czasami także w życiu. Gdzie uprawiają seks? Wszędzie, gdzie tylko jest okazja. W dyżurce, w gabinecie USG, w pokoju socjalnym, w łazience, a czasem w pustej sali chorych. Kochankowie dobierają się na dyżury, zazwyczaj nocne, często zamieniają się z kolegami/koleżankami, by być razem. (...)

Mielofibroza choroba o wielu twarzach

Zwykle chorują na nią osoby powyżej 65. roku życia, ale występuje też u trzydziestolatków. Średni czas przeżycia wynosi 5–10 lat, choć niektórzy żyją nawet dwadzieścia. Ale w agresywnej postaci choroby zaledwie 2–3 lata od postawienia rozpoznania.

Mroczna przeszłość psychochirurgii

Psychochirurgia, czyli leczenie chorób psychicznych metodami chirurgicznymi, budzi zwykle nie najlepsze skojarzenia. Po okresie rozkwitu w latach 40. XX wieku, zwieńczonego Nagrodą Nobla, dziedzina ta niemal upadła. rozwój nowoczesnych technik neurochirurgicznych spowodował jednak, że powoli wraca do łask. Za ojca psychochirurgii uważa się portugalskiego lekarza – Egasa Moniza. Jednak pierwsze udokumentowane próby jej zastosowania podjął już w 1891 roku szwajcarski psychiatra – Gottlieb Burckhardt. (...)

Ból głowy u dzieci: niedoceniany problem

Paluszek i główka to szkolna wymówka. Każdy zna to powiedzenie. Bywa używane w różnych kontekstach, ale najczęściej jest komentarzem do sytuacji, gdy dziecko skarży się na ból głowy i z tego powodu nie chce iść do szkoły lub wykonać jakiegoś polecenia rodzica. A może jest tak, że nie doceniamy problemu, którym są bóle głowy u dzieci?

Kobiety w chirurgii. Równe szanse na rozwój zawodowy?

Kiedy w 1877 roku Anna Tomaszewicz, absolwentka wydziału medycyny Uniwersytetu w Zurychu wróciła do ojczyzny z dyplomem lekarza w ręku, nie spodziewała się wrogiego przyjęcia przez środowisko medyczne. Ale stało się inaczej. Uznany za wybitnego chirurga i honorowany do dzisiaj, prof. Ludwik Rydygier miał powiedzieć: „Precz z Polski z dziwolągiem kobiety-lekarza!”. W podobny ton uderzyła Gabriela Zapolska, uważana za jedną z pierwszych polskich feministek, która bez ogródek powiedziała: „Nie chcę kobiet lekarzy, prawników, weterynarzy! Nie kraj trupów! Nie zatracaj swej godności niewieściej!".

bot