Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 80–84/2009
z 26 października 2009 r.


>>> Wyszukiwarka leków refundowanych


Jak to ze lnem było

Wacław Rogut

Prof. Jan Szopa-Skórkowski, wrocławski biochemik, oprócz znajomości inżynierii genetycznej musiał przejść przyspieszony kurs ekonomii, by jego wynalazek – opatrunki z genetycznie zmodyfikowanego lnu – mogły trafić do chorych. Wynalazek, jak to bywa u nas, zawisł na cienkiej nitce. Bynajmniej nie lnianej.

Koniec września 2008 r. Po 10 latach badań nad transgenicznym lnem, prof. Szopa-Skórkowski prezentuje dziennikarzom efekty swej pracy. To opatrunki do leczenia trudno gojących się owrzodzeń. Profesor promienieje ze szczęścia. Wyniki przeszły jego najśmielsze oczekiwania.

Efekt wprowadzenia do lnu genów pochodzenia roślinnego, kontrolujących szlak syntezy związków odpowiadających za immunosupresję, stany zapalne i nowotworowe trzydziestu chorych określa jednym słowem: cud.

Z ranami zmagali się od kilkunastu lat. Po dwunastotygodniowej kuracji we wrocławskim Wojskowym Szpitalu Klinicznym rany znacznie się zmniejszyły lub w ogóle znikły.

56-letni Tadeusz Rychter z Oleśnicy to przykład najbardziej wymowny. Z owrzodzeniem żylnym walczył od 1981 r., bez jakichkolwiek rezultatów. – W ciągu ostatnich 5 lat rany się powiększały, a ból wzmagał – wspomina.

Kuracja lnianymi opatrunkami zlikwidowała całkowicie 4 wrzody. Największy miał blisko 9 cm2. Rychter prezentuje podudzie: – Żadnych śladów, żadnego bólu – cieszy się.
Lekarze, biorący udział w badaniach klinicznych, sami są zaskoczeni aż tak rewelacyjnymi wynikami: u 80% pacjentów zaobserwowano zmniejszanie się bądź całkowity zanik ran, u żadnego nie zaobserwowano niepożądanych działań, a 90% odczuło wyraźne zmniejszenie się bólu. – Do testów wybraliśmy najcięższe, najbardziej skomplikowane przypadki – relacjonuje dr Katarzyna Skórkowska-Telichowska, dermatolog, kierownik klinicznych badań naukowych, a prywatnie córka prof. Szopy. – To osoby, które nie mogły wyleczyć schorzeń od lat i wobec których medycyna była bezsilna.

Światowe odkrycie wdrażane chałupniczo

Październik 2008 r. Relacje w mediach powodują lawinę telefonów od chorych, proszących o pomoc, o możliwość wzięcia udziału w kolejnych badaniach klinicznych, chcących kupić opatrunki. Ale prof. Szopa-Skórkowski czeka na 2 najważniejsze telefony – z resortów nauki oraz zdrowia, które powinny zainteresować się niezwykłym wynalazkiem. Pilotażowa partia opatrunków, wyprodukowana przez firmę z Malborka, wyczerpała się błyskawicznie. Trzeba pieniędzy na badania, na rejestrację leku, na produkcję. Milionów złotych.

Telefony z ministerstw milczą, dzwonią za to przedstawiciele zagranicznych koncernów – z Francji, RPA i USA. Chcą kupić patent, ozłocić profesora. Najbardziej naciskają Amerykanie. Lecz on wciąż wierzy, że opatrunki będą wkrótce produkowane w Polsce. Zwłaszcza że po artykułach i programach radiowych i telewizyjnych odezwało się kilkanaście firm zainteresowanych wdrożeniem wynalazku. – To będzie dość dziwna, trochę chałupnicza metoda wdrożenia wynalazku – cieszy się jesienią wynalazca. – Ale lepsza taka niż żadna.

Nici z lnianego konsorcjum

W połowie października odbywa się pierwsze spotkanie, na którym prof. Szopa-Skórkowski przedstawia koncepcję: na kontynuację badań złożył już dawno wniosek do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ale równolegle można zbudować konsorcjum prywatnego biznesu, które stworzy ciąg technologiczny: od zasiania lnu do produkcji opatrunków. Tylko na Dolnym Śląsku jest ok. 170 tys. hektarów gruntów, które nadają się na uprawy. Są też zakłady włókiennicze, mające wolne moce, a do produkcji nie trzeba jakichś wyjątkowo ostrych reżimów. Natomiast setki telefonów od chorych to – przekładając rozpaczliwe prośby na język rynku – ogromny, niezaspokojony popyt. Są zresztą dane Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran: schorzenia, na które lniane opatrunki są panaceum, to problem dotykający ok. 0,25% populacji, czyli tylko w Polsce ok. 100 tys. chorych.

Kilka miesięcy później prof. Szopa już wie, że z lnianego konsorcjum nici. Deklaracje sponsorów pozostały w sferze obietnic, przedsiębiorcy oferują profesorowi 30% zysków ze sprzedaży. Tylko że aby sprzedaż mogła w ogóle ruszyć, potrzebne są pieniądze – duże pieniądze – i na badania kliniczne, i na rejestrację parafarmaceutyku. No, a później – na dalsze badania naukowe. Profesor wie, że niejedno jeszcze można w wynalazku udoskonalić, odkryć nowe zastosowania. Na to potrzeba funduszy; wyobrażał sobie, że wypracuje je konsorcjum. I że całość zysków będzie reinwestowana w główne przedsięwzięcie. Niedoszli biznesowi partnerzy też mieli własne wyobrażenia – tyle że zupełnie inne. Chcieli szybko zarabiać na wynalazku. Pieniądze – 30% zysków – miały finansować dalsze prace profesora nad lnianymi opatrunkami. I tak konsorcjum rozbiło się o wyobrażenia i o pieniądze.

Profesorze, zrób to sam

Gdyby prof. Szopa posłuchał przedstawicieli amerykańskiego koncernu farmaceutycznego, być może siedziałby już teraz w wielkim domu w Kalifornii, rozkoszując się widokiem oceanu. Jego wynalazek byłby wdrożony tak samo, jak lek spowalniający postępy choroby Alzheimera, który od innego wrocławskiego naukowca odkupili biznesmeni z USA. Ale profesor Amerykanów nie posłuchał. 11 maja 2009 r. w kancelarii notarialnej podpisał akt powołania fundacji Linum.

Prof. Szopa nie tylko wygląda, ale czuje się ogromnie zmęczony. Bo nie jest to zwieńczenie kilkumiesięcznego przedzierania się przez nieznane mu obszary, ale początek dalekiej drogi do realizacji planów. Tę drogę będzie musiał przebyć sam. – Transparentna finansowo fundacja to jedyny sposób na pozyskanie środków i kontynuację mojego projektu – tłumaczy.

Od biznesowej strony przedsięwzięcia nie ucieknie, choć woli się cieszyć dobrymi informacjami dotyczącymi efektów jego pracy w laboratorium: zakończone właśnie badania molekularne w Zakładzie Mikrobiologii wrocławskiego uniwersytetu medycznego potwierdziły, że w przeciwieństwie do opatrunków bawełnianych – na tych z lnu nie sposób wyhodować grzybów, gronkowca i bakterii, towarzyszących owrzodzeniom. To otwiera przed jego wynalazkiem nowe perspektywy. Aseptyczne, lniane materiały mogą być wprowadzone na szeroką skalę w szpitalnictwie. – To dodatkowy rynek – mówi. Już weszło mu w krew myślenie biznesowe.

Inżynieria genetyczna, inżynieria finansowa

Jest 8 czerwca 2009 r. Właśnie rusza przyjmowanie pacjentów do programu naukowego. Profesor promienieje. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wyasygnowało 6 mln zł na kontynuację badań. Najważniejszy punkt projektu wypalił. Chorzy będą musieli pokrywać koszt opatrunków – 12 złotych za sztukę, czyli ok. 1000 złotych za kurację. Bo to jedyne realne pieniądze, z których można sfinansować produkcję.

Jeśli fundacji uda się zarejestrować opatrunki jako parafarmaceutyki i zebrać kilkadziesiąt tysięcy złotych, będzie możliwe uruchomienie sprzedaży wysyłkowej. Ale dopóki formalności rejestracyjne nie będą spełnione – nie ma mowy o sprzedaży ani o uruchomieniu produkcji na większą skalę (a mogłoby to obniżyć koszty opatrunków nawet o połowę). Prof. Szopa wybiega myślą dalej – po rejestracji i jeszcze dwóch badaniach klinicznych zacznie walczyć o refundację opatrunków przez NFZ.

Czym prędzej do laboratorium

Dzięki uporowi jednego człowieka wynalazek światowej klasy może pozostać w Polsce. A że wdrażany jest po trosze chałupniczo? Inaczej widać się nie udało.
Wszystko wskazuje, że historia z lnianymi opatrunkami będzie mieć jednak happy end. I że powstanie ów wymarzony ciąg technologiczny – od zasiania ziaren lnu aż do opatrunku. Pomoże – oczywiście – Unia Europejska. Firma, która wyprodukowała pilotażową partię, złożyła projekt w ramach programu Innowacyjna Gospodarka.
– Marzę, żeby sprawy biznesowo-finansowe przestały mnie obchodzić – mówi dziś wynalazca.

Prof. Szopa chce jak najszybciej wrócić do swej pracowni w instytucie. – Pieniądze z grantu pozwolą na udoskonalenie właściwości przeciwbólowych i antyoksydacyjnych, które zauważono już podczas ubiegłorocznych badań. Ale to jeszcze nie koniec: profesor chce udoskonalić proces uzyskiwania z genetycznie modyfikowanego lnu związków chemicznych stosowanych w profilaktyce nowotworowej. – W ilościach śladowych pozyskiwane są one teraz z roślin uprawnych. Z lnu można otrzymać 200 razy więcej kempferolu czy kwercytyny – chwali się prof. Szopa. – To mogłoby znacząco obniżyć ceny leków przeciwnowotworowych.




Najpopularniejsze artykuły

Ile trwają studia medyczne w Polsce? Podpowiadamy!

Studia medyczne są marzeniem wielu młodych ludzi, ale wymagają dużego poświęcenia i wielu lat intensywnej nauki. Od etapu licencjackiego po specjalizację – każda ścieżka w medycynie ma swoje wyzwania i nagrody. W poniższym artykule omówimy dokładnie, jak długo trwają studia medyczne w Polsce, jakie są wymagania, by się na nie dostać oraz jakie możliwości kariery otwierają się po ich ukończeniu.

Testy wielogenowe pozwalają uniknąć niepotrzebnej chemioterapii

– Wiemy, że nawet do 85% pacjentek z wczesnym rakiem piersi w leczeniu uzupełniającym nie wymaga chemioterapii. Ale nie da się ich wytypować na podstawie stosowanych standardowo czynników kliniczno-patomorfologicznych. Taki test wielogenowy jak Oncotype DX pozwala nam wyłonić tę grupę – mówi onkolog, prof. Renata Duchnowska.

Onkologia – organizacja, dostępność, terapie

Jak usprawnić profilaktykę raka piersi, opiekę nad chorymi i dostęp do innowacyjnych terapii? – zastanawiali się eksperci 4 września br. podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

W jakich specjalizacjach brakuje lekarzy? Do jakiego lekarza najtrudniej się dostać?

Problem z dostaniem się do lekarza to dla pacjentów codzienność. Największe kolejki notuje się do specjalistów przyjmujących w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, ale w wielu województwach również na prywatne wizyty trzeba czekać kilka tygodni. Sprawdź, jakich specjalizacji poszukują pracodawcy!

Irygatory dentystyczne: udokumentowaną klinicznie metoda higieny jamy ustnej

Irygatory do zębów stanowią udokumentowaną klinicznie metodę higieny jamy ustnej, redukującą płytkę nazębną o 74-89% i krwawienie dziąseł o 33-82% w porównaniu z samym szczotkowaniem. Najnowsze badania randomizowane i metaanalizy z lat 2015-2025 potwierdzają skuteczność porównywalną lub przewyższającą tradycyjną nić dentystyczną, szczególnie u pacjentów z aparatami ortodontycznymi, implantami i chorobami przyzębia. American Dental Association przyznała tym urządzeniom Znak Akceptacji na podstawie ponad 70 badań klinicznych. Choroby przyzębia dotykają 62% dorosłych Polaków, a ich związek z chorobami układowymi (serce, cukrzyca) czyni skuteczną higienę jamy ustnej priorytetem zdrowia publicznego.

Misja Rak Płuca

Rak płuca zajmuje pierwsze miejsce pod względem zachoro- walności i umieralności na nowotwory złośliwe na świecie. Także w Polsce jest główną przyczyną zgonów z powodu chorób nowotworowych. W czerwcu tego roku Polska Grupa Raka Płuca we współpracy z ponad 10 towarzystwami naukowymi i organizacjami pacjentów działającymi w obszarze medycyny rodzinnej, diagnostyki, chirurgii i onkologii, powołała MISJĘ RAK PŁUCA 2024–2034. Celem działania ma być poprawa efektów opieki nad pacjentami z rakiem płuca.

Czy NFZ może zbankrutować?

Formalnie absolutnie nie, publiczny płatnik zbankrutować nie może. Fundusz bez wątpienia znalazł się w poważnych kłopotach. Jest jednak jedna dobra wiadomość: nareszcie mówi się o tym otwarcie.

Najlepsze systemy opieki zdrowotnej na świecie

W jednych rankingach wygrywają europejskie systemy, w innych – zwłaszcza efektywności – dalekowschodnie tygrysy azjatyckie. Większość z tych najlepszych łączy współpłacenie za usługi przez pacjenta, zazwyczaj 30% kosztów. Opisujemy liderów. Polska zajmuje bardzo odległe miejsca w rankingach.

Diagnozowanie insulinooporności to pomylenie skutku z przyczyną

Insulinooporność początkowo wykrywano u osób chorych na cukrzycę i wcześniej opisywano ją jako wymagającą stosowania ponad 200 jednostek insuliny dziennie. Jednak ze względu na rosnącą świadomość konieczności leczenia problemów związanych z otyłością i nadwagą, w ostatnich latach wzrosło zainteresowanie tą... no właśnie – chorobą?

Super Indukcyjna Stymulacja (SIS) – nowoczesna metoda w fizjoterapii neurologicznej i ortopedycznej

Współczesna fizjoterapia dysponuje coraz szerszym wachlarzem metod terapeutycznych, które pozwalają skuteczniej i szybciej osiągać cele rehabilitacyjne. Jedną z technologii, która w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu w leczeniu schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego oraz neurologicznych, jest Super Indukcyjna Stymulacja, w skrócie SIS. Ta nieinwazyjna metoda wykorzystuje wysokoenergetyczne pole elektromagnetyczne do głębokiej stymulacji tkanek, oferując alternatywę dla tradycyjnych form elektroterapii i kinezyterapii.

Fentermina i topiramat – nowa opcja wskazana do kontroli masy ciała

Problem choroby otyłościowej to jedno z najpoważniejszych wyzwań współczesnej medycyny. Wciąż jeszcze podstawowym zaleceniem lekarzy wobec pacjentów jest zmiana stylu życia i postępowanie dietetyczne. Tymczasem bez postępowania farmakologicznego trudno osiągnąć zadowalające efekty terapeutyczne. Nową opcją dla pacjentów zmagających się z chorobą otyłościową jest kontrola masy ciała z wykorzystaniem ustalonych dawek fenterminy i topiramatu w kapsułce twardej o zmodyfikowanym uwalnianiu. Lek wykazał wysoką skuteczność i zrównoważony profil bezpieczeństwa.

10 000 kroków dziennie? To mit!

Odkąd pamiętam, 10 000 kroków było złotym standardem chodzenia. To jest to, do czego powinniśmy dążyć każdego dnia, aby osiągnąć (rzekomo) optymalny poziom zdrowia. Stało się to domyślnym celem większości naszych monitorów kroków i (czasami nieosiągalną) linią mety naszych dni. I chociaż wszyscy wspólnie zdecydowaliśmy, że 10 000 to idealna dzienna liczba do osiągnięcia, to skąd się ona w ogóle wzięła? Kto zdecydował, że jest to liczba, do której powinniśmy dążyć? A co ważniejsze, czy jest to mit, czy naprawdę potrzebujemy 10 000 kroków dziennie, aby osiągnąć zdrowie i dobre samopoczucie?

Czy szczoteczka soniczna jest dobra dla osób z aparatem ortodontycznym?

Szczoteczka soniczna to zaawansowane narzędzie do codziennej higieny jamy ustnej, które cieszy się rosnącą popularnością. Jest szczególnie ceniona za swoją skuteczność w usuwaniu płytki nazębnej oraz delikatne, ale efektywne działanie. Ale czy szczoteczka soniczna jest odpowiednia dla osób noszących aparat ortodontyczny? W tym artykule przyjrzymy się zaletom, które sprawiają, że szczoteczka soniczna jest doskonałym wyborem dla osób z aparatem ortodontycznym, oraz podpowiemy, jak prawidłowo jej używać.

Brytyjska służba zdrowia dynamicznie rozwija „wirtualne oddziały szpitalne”

Zapewniają one opiekę na poziomie szpitala, ale prowadzoną w przyjaznym otoczeniu – w domu pacjenta. W tym środowisku pacjenci lepiej dochodzą do zdrowia, rzadziej wracają do szpitala, a przede wszystkim to tańsza forma leczenia niż standardowa hospitalizacja. W Wielkiej Brytanii mają już ponad 12 tys. wirtualnych łóżek, a planowanych jest kolejnych 15 tys.

Kolagen w formie leku jeszcze nie istnieje, ale działa

Chociaż nie ma jeszcze kolagenu zarejestrowanego jako lek, istnieją suplementy diety, które bazują na peptydach kolagenowych o działaniu potwierdzonym w badaniach naukowych. Jeden z przeglądów badań opublikowany w 2022 roku wskazał wiele obszarów zdrowia, na które może wpływać suplementacja kolagenu. To m.in. kondycja stawów, stan skóry i paznokci, a także gojenie się ran.

Jak prawidłowo dbać o skórę problematyczną: TOP produkty pielęgnacyjne

Pielęgnacja cery problematycznej często daje niezadowalające efekty. Podstawowym błędem osób z cerą przetłuszczającą się i skłonną do trądziku jest stosowanie nieodpowiednich kosmetyków. Jeśli masz wrażenie, że kosmetyki, po które sięgasz każdego dnia, tylko szkodzą Twojej cerze, to pora sięgnąć po inne produkty. Podpowiadamy, jakie kosmetyki do pielęgnacji twarzy sprawdzają się najlepiej w przypadku cery problematycznej!




bot