Służba Zdrowia - strona główna
SZ nr 71–74/2002
z 12 września 2002 r.

Stuknij na okładkę, aby przejść do spisu treści tego wydania

>>> Wyszukiwarka leków refundowanych

Kardiochirurgia dziecięca - kardiochirurgią noworodka i niemowlęcia?

Edward Malec

Termin "wrodzone wady serca" obejmuje strukturalne nieprawidłowości układu krążenia, powstające w czasie rozwoju serca, najczęściej w pierwszym trymestrze ciąży.



Nieprawidłowości takie prowadzą do zaburzeń krążenia krwi i niewydolnej pracy serca, co może być przyczyną zgonu dziecka wkrótce po urodzeniu, lub uszkodzenia mięśnia sercowego i płuc. Czynniki te ograniczają znacznie aktywność oraz skracają długość życia.

Wrodzone wady serca początkowo powodują tylko zaburzenia kierunku przepływu krwi ("hydraulika"), natomiast serce ("pompa") funkcjonuje prawidłowo. Ponieważ są zaburzeniami strukturalnymi, wymagają korekcji chirurgicznej i/lub interwencyjnego zabiegu kardiologicznego.

Około 1% noworodków przychodzi na świat z wadą układu krążenia. Ponad 50% z nich, ze względu na ciężkie nieprawidłowości anatomiczne i zaburzenia w krążeniu krwi, wymaga specjalistycznego leczenia w pierwszym roku życia. Bez podjęcia właściwego leczenia ponad połowa dzieci z wadami serca umiera przed ukończeniem pierwszego roku życia.

Obecnie prawie wszystkie wrodzone wady serca mogą zostać bezpiecznie i skutecznie skorygowane chirurgicznie w pierwszych kilkunastu miesiącach życia. Należy dążyć do wczesnej korekcji nie tylko z przyczyn medycznych, ale również psychologicznych i socjalnych. Usunięcie wady wcześnie, w okresie noworodkowo-niemowlęcym, ma bardzo istotne znaczenie dla przyszłości dziecka, jego rodziny i otoczenia.

Wczesne skorygowanie wady zmniejsza ryzyko powikłań związanych z jej niekorzystnym wpływem na rozwijający się organizm. Częstość i nasilenie powikłań wzrasta wraz z wiekiem dziecka, a więc czasem trwania wady. Szczególnie niekorzystny wpływ na rozwijający się organizm mają takie następstwa wad serca, jak niedotlenienie (sinica), niewydolność krążenia i nadciśnienie płucne lub systemowe. Jeżeli dojdzie do uszkodzenia mięśnia sercowego w wyniku długotrwałego, nieprawidłowego krążenia krwi (przeciążenie ciśnieniowe i/lub objętościowe), wówczas jedynym sposobem jest przeszczepienie serca. Takiej sytuacji możemy uniknąć, wykonując operację naprawczą stosunkowo wcześnie, przed wystąpieniem nieodwracalnych zmian. Przeszczepianie serca w populacji dziecięcej powinno być zarezerwowane tylko dla dzieci z pierwotnym uszkodzeniem serca na skutek zaburzeń metabolicznych lub procesów zapalnych.

Wczesne usunięcie wady nie tylko minimalizuje koszty leczenia, ale także ogranicza problemy rodziców, zmniejszając uraz psychiczny i pozwalając rodzinie na jak najwcześniejszy powrót do normalnego życia. Dziecko z wrodzoną wadą serca ma w rodzinie szczególną sytuację, wymaga starannej opieki i nawet po skutecznej operacji powrót do normalności nie jest natychmiastowy.

W 1993 r. wśród pacjentów do 18. roku życia operowanych w Polsce z powodu wad serca – noworodki i niemowlęta stanowiły 30%, natomiast w 2001 r. odsetek ten wynosił 52%. Z danych wynika, że w Polsce szybko się obniża wiek operowanych dzieci. Struktura wiekowa jest obecnie podobna do tej, jaką obserwuje się w USA i krajach Unii Europejskiej, co potwierdza wysoki poziom pediatrycznej opieki kardiologicznej w naszym kraju.



Coraz lepsze wyniki leczenia chirurgicznego, dostępność i wystarczająca liczba ośrodków kardiochirurgii dziecięcej oraz świadomość niekorzystnych następstw wad serca spowodowały znacznie wcześniejsze kwalifikowanie dzieci do leczenia chirurgicznego. Niewątpliwie do obniżenia wieku operowanych dzieci przyczyniła się również coraz lepsza i wcześniejsza diagnostyka wad serca, a szczególnie – rozwój prenatalnej diagnostyki kardiologicznej. Noworodek z rozpoznaną prenatalnie wadą może niemal natychmiast uzyskać specjalistyczną pomoc, włączając w to leczenie chirurgiczne. Wykrycie wady w okresie życia płodowego pozwala na transport matki do lub w pobliże ośrodka kardiochirurgii dziecięcej. Transport matki jest znacznie bezpieczniejszy i tańszy niż noworodka w stanie zagrożenia życia.

W niedalekiej przyszłości operacje kardiochirurgiczne u dzieci poza okresem niemowlęcym będą należały do rzadkości. Takie operacje będą wykonywane tylko wtedy, gdy wady zostaną rozpoznane późno lub nie będą powodowały istotnych zaburzeń hemodynamicznych w układzie krążenia.

Edward Malec




Najpopularniejsze artykuły

Münchhausen z przeniesieniem

– Pozornie opiekuńcza i kochająca matka opowiada lekarzowi wymyślone objawy choroby swojego dziecka lub fabrykuje nieprawidłowe wyniki jego badań, czasem podaje mu truciznę, głodzi, wywołuje infekcje, a nawet dusi do utraty przytomności. Dla pediatry zespół Münchhausena z przeniesieniem to wyjątkowo trudne wyzwanie – mówi psychiatra prof. Piotr Gałecki, kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Czas pracy osób niepełnosprawnych w szpitalu

Czy niepełnosprawna pielęgniarka lub lekarz mogą pracować w systemie równoważnego czasu pracy i pełnić dyżury medyczne w porze nocnej?

Rezydentura w USA (cz. 1)

Rezydentura medyczna w Stanach Zjednoczonych, którą ukończyłem ponad 2 lata temu, jest znana polskim lekarzom chyba głównie z filmów. Stąd obraz ten bardzo jest niekompletny. Ja sam już w momencie rozpoczynania pracy zostałem zaskoczony wieloma odmiennościami organizacji służby zdrowia i kształcenia. Gdy po przyjeździe do kraju opowiadałem o przeżyciach, często musiałem wyjaśniać kontekst wypowiedzi. Skoro zatem poproszono mnie o przedstawienie Szanownym Czytelnikom moich doświadczeń w ramach zaledwie dwóch artykułów, skoncentruję się głównie na tych właśnie różnicach. (...)

Wazektomia – wątpliwości medyczne, etyczne i prawne

Na pytanie, czy wazektomia jest w naszym kraju legalna, trudno uzyskać jednoznaczną odpowiedź. padają sprzeczne opinie i wciąż nie wiadomo, czy jest to tylko problem prawny czy też światopoglądowy? Nikt nie odpowiedział jeszcze na pytanie, czy zdolność płodzenia jest dobrem indywidualnym czy społecznym. Dobrowolna obustronna wazektomia prowadzi do niepłodności. A to jest trwały uszczerbek na zdrowiu. Co do zasady lekarz nawet na prośbę pacjenta nie może mu robić krzywdy. Istnieją wprawdzie procedury przywrócenia drożności nasieniowodów, ale nie gwarantują one płodności. (...)

Rak jajnika – nowe przeciwciało monoklonalne

Wodobrzusze jest w raku jajnika niezależnym złym czynnikiem prognostycznym. Podczas gdy odsetek 5-letnich przeżyć w III i IV stopniu zaawansowania raka jajnika bez wodobrzusza wynosi 45 proc., przy wodobrzuszu obniża się do zaledwie 5 proc. Wiąże się to z faktem, że obecność ascitesu wiąże się zwykle z opornością na leczenie chemioterapią. Obiecujacą opcją terapeutyczną jest stosowanie revomabu (catumaxomab) – przeciwciała trójfunkcyjnego podawanego dootrzewnowo u pacjentów z nowotworami EpCAM-pozytywnymi, kiedy standardowa terapia nie jest już możliwa. (...)

Zmiany skórne po kontakcie z roślinami

W Europie Północnej najczęstszą przyczyną występowania zmian skórnych spowodowanych kontaktem z roślinami jest Primula obconica. Do innych roślin wywołujących odczyny skórne, a występujących na całym świecie, należy rodzina sumaka jadowitego (gatunek Rhus) oraz przedstawiciele rodziny Compositae, w tym głównie chryzantemy, narcyzy i tulipany (...)

Ubezpieczenia zdrowotne w USA

W odróżnieniu od wielu krajów, Stany Zjednoczone nie zapewniły swoim obywatelom jednolitego systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Bezpieczeństwo zdrowotne mieszkańca USA zależy od posiadanego przez niego ubezpieczenia. Poziom medycyny w USA jest bardzo wysoki – szpitale są doskonale wyposażone, amerykańscy lekarze dokonują licznych odkryć, naukowcy zdobywają nagrody Nobla. Jakość ta jednak kosztuje, i to bardzo dużo. Wizyta u lekarza pociąga za sobą wydatek od 40 do 200 $, jeden dzień pobytu w szpitalu – 400 do 1500 $. Poważna choroba może więc zrujnować Amerykanina finansowo, a jedna skomplikowana operacja pochłonąć jego życiowe oszczędności. Dlatego posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego jest tak bardzo ważne. (...)

Zagrożenie populacji polskiej

W Polsce nowotwory złośliwe są pierwszą przyczyną zgonu kobiet w wieku poniżej 65 lat. Wśród tych nowotworów pierwsze miejsce zajmuje rak piersi. Epidemiologia bada populacyjny charakter tego zjawiska. (...)

Leki rozszerzające oskrzela

Leczenie lekami rozszerzającymi oskrzela jest zasadniczą formą terapii chorych na POChP i ma na celu zmniejszenie objawów choroby oraz poprawę wydolności wysiłkowej. (...)

Portal Pielęgniarek i Położnych

W ciągu kilku ostatnich lat powstały liczne portale o tematyce medycznej, adresowane jednak głównie do lekarzy lub pacjentów i tylko w pewnym zakresie uwzględniające potrzeby i zainteresowania średniego personelu. Sytuacja zmieniła się w styczniu br., kiedy uruchomiono pierwszy polski Portal Pielęgniarek i Położnych (...)

Kiedy podejrzewać guz nerwu VIII?

Guzy nerwu przedsionkowo-słuchowego są nowotworami łagodnymi, rozwijającymi się z osłonek Schwanna. Ich wzrost i ucisk na sąsiadujące struktury w przewodzie słuchowym wewnętrznym, a następnie w kącie mostowo-móżdżkowym stanowi podstawę procesu patogenetycznego, powodującego szereg objawów otologicznych i neurologicznych zagrażających życiu chorego (...)

Perspektywy farmakoterapii narkomanii

Rozwój plagi narkomanii pociągnął za sobą w ostatnich piętnastu latach niezwykłą intensyfikację badań tego problemu. Dzięki temu poznano biologiczne mechanizmy działania poszczególnych środków uzależniających, zarówno nielegalnych, takich jak morfina, kokaina, amfetamina, jak i "legalnych narkotyków" – alkoholu i nikotyny. Odkrycia w laboratoriach pozwoliły również na sformułowanie ogólnej teorii uzależnień (...)

Postępowanie w udarze mózgu

Chory z klinicznym podejrzeniem udaru mózgu (nagłe, ogniskowe, rzadziej rozlane zaburzenie czynności mózgu występujące bez innej ewidentnej przyczyny niż naczyniowa) musi być natychmiast diagnozowany i leczony w szpitalu (...)

Grzybica skóry, włosów i paznokci

W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost zakażeń skóry dermatofitami oraz innymi grzybami chorobotwórczymi (np. drożdżakami, pleśniowcami). Badania epidemiologiczne wykazały, że grzybicę ma około 10–12% ogółu ludności. Do najważniejszych czynników odpowiedzialnych za tak duże rozpowszechnienie grzybicy należy zaliczyć wpływy środowiskowe, industrializację i urbanizację, częste przemieszczanie się ludności (podróże, wyjazdy służbowe), masowe kontakty (szkoły internaty, zakłady produkcyjne, obiekty sportowe i rekreacyjne, kąpieliska), a także wprowadzenie do produkcji butów i odzieży z materiałów syntetycznych uszkadzających naturalną warstwę naskórka. (...)



bot