Spis treściSZ nr 85–92/2019
z 21 listopada 2019 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2019
Renata Furman
70 lat temu ukazał się pierwszy numer „Służby Zdrowia”. Jego pierwszą stronę, jak mogą Państwo zobaczyć obok, zdobiło zdjęcie Bolesława Bieruta, Prezydenta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Inny od dzisiejszego był duch czasów, który zdominował teksty wprowadzające gazetę w obieg czytelniczy, inny język. Ale czy zasadniczy przekaz, problematyka, tak bardzo różniły się od głównych zagadnień, o jakich piszemy w naszej gazecie współcześnie?
Justyna Grzechocińska
Chcielibyśmy mieć organizm wyposażony w mechanizmy broniące przed starością. Niestety, ewolucja na tym polu nas zawiodła. Około sześćdziesiątki tracimy gwarancję. Jak twierdził Witold Gombrowicz, wszyscy jesteśmy w trakcie umierania.
Małgorzata Solecka
Jaka będzie kadencja 2019–2023 w ochronie zdrowia? Co można wywnioskować z wyników wyborów parlamentarnych? Z jednej strony – przełomu nie będzie, raczej polityka kontynuacji, pytanie – czego? Z drugiej – można się spodziewać, że przed Zjednoczoną Prawicą wyzwania będą się piętrzyć zarówno w parlamencie, jak i poza nim.
Nagroda Nobla z fizjologii i medycyny AD 2019
Justyna Grzechocińska
Amerykańskich laureatów zerwano szczęśliwą wiadomością z łóżka, Brytyjczyk był już u siebie w laboratorium. Choć ściśle nie współpracowali, zbudowali razem niezwykły gmach w mieście wiedzy o działaniu ludzkiego organizmu.
Wzrost jest, a jakoby go wcale nie było
Małgorzata Solecka
Inflacja zżera dodatkowe miliardy złotych, które wpływają do budżetu NFZ. Ustawa 6 proc. PKB z ledwością wystarczy na to, by Fundusz do 2024 roku mógł finansować dostępność do świadczeń na dotychczasowym poziomie. Nie ma mowy o rozwiązaniu problemów ochrony zdrowia bez rozpoczęcia dyskusji o dalszym (i realnym!) zwiększaniu nakładów, być może przez wyższą składkę zdrowotną.
Andrzej Sośnierz
Pamiętam, jak bardzo krytykowaliśmy władze okupującej Polskę komuny, że wszystko było upartyjnione, że aby awansować należało się zapisać do partii. Uważaliśmy, że jest to niedobra dla państwa patologia, bo zamykała drogi awansu dla osób kompetentnych, lecz bezpartyjnych. Po transformacji miało być inaczej. Tymczasem jak jest, każdy widzi
Ewa Szarkowska
Rozmowa z lek. Aleksandrą Ratajczak z Kliniki Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, współautorką nowatorskiego projektu naukowo-badawczego „Wpływ stężenia pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 na występowanie dolegliwości górnych dróg oddechowych u dzieci w wieku 3‒12 lat”.
Marek Nowicki
Za pomaganie w znajdowaniu dawców za wiele szpitalom się nie płaci. Nie mają dyrektorzy interesu w tym, żeby ich szpitale ścigały się o miano lidera w zgłaszaniu dawców. Właściwie wychodzą w tej działalności na zero, a jedyny realny zysk to bałagan związany z orzekaniem śmierci mózgu – angażowanie ludzi i sprzętu
Katarzyna Cichosz
Rozmowa z Profesorem Robertem Twycrossem, emerytowanym starszym wykładowcą medycyny paliatywnej, Uniwersytet Oksfordzki, Wielka Brytania.
Katarzyna Cichosz
Rozmowa z dr n. hum. Bogną Kędzierską, psychologiem, psychoterapeutą, dyrektorem Centrum Terapii i Pomocy Dziecku i Jego Rodzinie Cukinia, kierownikiem Zespołu Psychologów Fundacji Gajusz w Łodzi.
Recenzja książki:
Skąd się wzięli antyszczepionkowcy?
Małgorzata Solecka
„Wirus paniki” to lektura obowiązkowa dla tych, którzy podejmują decyzje w obszarze szczepień ochronnych. Choć w zasadzie powinni po nią sięgnąć wszyscy, którzy chcą zrozumieć mechanizmy rządzące współczesnymi społeczeństwami.
Cytując Szekspira w hematoonkologii
Ewa Biernacka
W onkohematologii, z prób i błędów, intuicji i szczęśliwych koincydencji, sukcesów naukowych honorowanych Nagrodą Nobla wyłonił się postęp zauważalny gołym okiem. Niektóre choroby śmiertelne udało się wyleczyć, inne zyskują pospolite miano przewlekłych. W ratującej życie procedurze przeszczepiania szpiku rozszerzono możliwości doboru dawców dzięki temu, że nauczono się typować zgodność dawcy za pomocą badań molekularnych.
Ratownicy doczekają się ustawy?
Ewa Szarkowska
Projekt postulowanej przez środowisko od wielu lat ustawy o zawodzie ratownika medycznego zakłada utworzenie samorządu zawodowego i rejestru ratowników medycznych, a także przyznanie prawa do płatnego urlopu na doskonalenie zawodowe. Oczekiwania ratowników są jednak większe.
Doświadczenia pacjenta pod lupą
Iwona Schymalla
– W największym stopniu satysfakcję pacjenta mogą budować czynniki interpersonalne, związane z jakością komunikacji na linii pacjent–personel medyczny i administracyjny. Wiąże się to z podmiotowością pacjenta, z braniem pod uwagę jego zdania i jego sytuacji życiowej – mówi Piotr Kuskowski, dyrektor ds. komunikacji polskiego oddziału Siemens Healthineers, autor raportu badawczego „Doświadczenia pacjenta w Polsce”.
Niezaskakujące przyczyny i nieoczywiste skutki zadowolenia pacjenta
Małgorzata Solecka
Niedostateczne wsparcie emocjonalne, kiepskie wyżywienie i długie kolejki do lekarzy – to, jak wynika z pierwszego pogłębionego badania doświadczeń pacjentów i ich bliskich, najczęstsze powody niezadowolenia z polskiej ochrony zdrowia.
Małgorzata Solecka
Domagamy się nowego systemu służby zdrowia, aby każdy człowiek mógł rzeczywiście uzyskać niezbędne leki, zabiegi i opiekę. Czas w ochronie zdrowia, przynajmniej w niektórych wymiarach, najwyraźniej się zatrzymał, skoro postulat z 10 maja 1989 roku pozostaje aktualny.
Trzy dekady od wielkiej zmiany
Małgorzata Solecka
– Absolutnie nie tęsknię za systemem budżetowym, ale za kulturą zarządzania – owszem. Decyzje płynęły z centrali, ale były one wcześniej rzeczywiście konsultowane, zapowiadane z dużym wyprzedzeniem i przede wszystkim rzeczywiście przygotowane – wspomina w rozmowie z Małgorzatą Solecką dr Maciej Piróg, lekarz, menedżer, polityk, sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia w latach 1998–2000.
Lata świetlne temu i dziś w psychiatrii
Ewa Biernacka
Artykuł prof. Eduarda Viety w „Lancet Psychiatry” w 2015 r. nt. metod oceny zaawansowania choroby afektywnej dwubiegunowej (BD) proponował klasyfikowanie pacjentów z tą chorobą w zależności od markerów psychopatologicznych, epigenetyki, endofonetypów opartych na neuropsychologii, stratyfikowanie ich ze względu na choroby współ- istniejące. To podejście od manifestu Kandela z 1998 r. (A New Intellectual Framework for Psychiatry w „American Journal of Psychiatry”) wydają się dzielić lata świetlne w rozumieniu mózgu.
Ewa Szarkowska
Przeznaczać co najmniej 5 proc. rocznego budżetu NFZ na opiekę psychiatryczną, finansować więcej świadczeń w trybie ambulatoryjnym, jednodniowym i w centrach zdrowia psychicznego oraz zwiększyć dostęp do nowoczesnej farmako- terapii i rehabilitacji. Tylko takie zmiany systemowe mogą poprawić sytuację osób ze schizofrenią w Polsce – przekonują eksperci Uczelni Łazarskiego.
Krzysztof Boczek
Za najniższą krajową, przy kursach kosztujących kilkanaście tys. zł i więcej, fizjoterapeuci muszą harować w kilku miejscach. Jak stachanowcy. Ale nie po rekord, ale aby przeżyć.
Flozyny – pozorny przełom w refundacji
Justyna Grzechocińska
Po listopadowej liście leków refundowanych zarówno chorzy na cukrzycę typu 2, jak i diabetolodzy spodziewali się długo zapowiadanego przełomu. Refundacja flozyn to jeden z nielicznych przypadków, gdzie mogli być sami zwycięzcy. Jak zawsze, diabeł tkwi w szczegółach, bo zapowiadane wskazania refundacyjne wydają się mijać z logiką.
Jak trzymać w ryzach homocysteinę?
Łukasz Poniatowski
Homocysteina stanowi aminokwas bogaty w atomy siarki, powstający podczas przekształcenia metioniny do cysteiny. Jak wynika z przeprowadzonych badań na modelach zwierzęcych oraz obserwacji klinicznych, zwiększone stężenie homocysteiny w krążeniu jest powszechnie uznawane za niezależny czynnik ryzyka występowania chorób sercowo-naczyniowych.
Bogumiła Kempińska-Mirosławska
Zjeść ciastko i mieć ciastko, czyli jak zażyć cielesnych przyjemności, a w noc poślubną okazać się dziewicą – oto odwieczny dylemat kobiet! Zanim niewiastom, których cnota była już skonsumowana, przyszła z pomocą medycyna, musiały one uciekać się do pozamedycznych metod, by w noc poślubną udawać niewinne. Stawka była wysoka – albo godne życie przy boku męża, albo publiczne pohańbienie, nawet śmierć.
Urszula Wilk
Dyskusja na temat statusu i dalszych losów homeopatii trwa w całej Europie już od 2010 r., kiedy brytyjski komitet nauki i technologii, działający w parlamencie, wskazał, że produkty homeopatyczne mają taki sam efekt jak placebo. Francja chce zrezygnować z refundowania produktów homeopatycznych. Hiszpania idzie o krok dalej i domaga się, by homeopatia przestała być uznawana za gałąź medycyny, a związane z nią produkty zniknęły z aptek i przestały być nazywane lekami.
Jak poprawić dostęp do leczenia biologicznego w Polsce?
Halina Pilonis
Dostęp do leczenia biologicznego w Polsce wciąż jest dużo gorszy niż w innych krajach UE, w tym także Europy Środkowo-Wschodniej. Jest to niezrozumiałe, ponieważ wygasło wiele patentów na leki biologiczne i dzięki konkurencji ich ceny spadły nawet o połowę. Tymczasem te oszczędności nie przekładają się na zwiększenie liczby leczonych i wydłużenie czasu terapii.
Oliwia Tarasewicz-Gryt
Zaczęło się od aplikacji rejestrujących parametry zdrowotne nagradzających za wysiłek fizyczny. Dziś twórcy gier próbują leczyć depresję i chorobę Alzheimera. Gry dawno już przestały być wyłącznie zabawą dla dzieci i młodzieży.
Smartfon przyjacielem lekarza i pacjenta
Krzysztof Boczek
Amerykanie wolą lekarzy korzystających z telefonów z aplikacjami, które można wykorzystać w gabinecie.