Spis treściSZ nr 67–71/2010
z 13 września 2010 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2010
Z OKŁADKI
Dylematy polskiego hydraulika
Maciej Biardzki
Pojęcie "uszczelnienie systemu" jest nieostre. Wysłuchując tych, którzy go używają, można przyjąć, że jest to zespół czynności, które mają poprzedzić główne reformy, a przede wszystkim - zwiększenie nakładów publicznych na system, by nie dopuścić do ich marnotrawienia. W zasadzie nie wiadomo, kto ma tych czynności dokonać, ani jakimi narzędziami. Może z jednym wyjątkiem - twierdzenia, że do uszczelnienia systemu doprowadzi przekształcenie samodzielnych publicznych zozów w spółki kapitałowe poprzez nałożenie na nie rygorów Kodeksu spółek handlowych. Ale powiedzmy sobie szczerze, że chodzi tu jedynie o wprowadzenie możliwości upadłości. (...)
Na chorobę nam Facebook?
Małgorzata Solecka
Gdy Centrum Zdrowia Dziecka zaczęło wykorzystywać stronę na Facebooku do informowania o stanie zdrowia sześciolatka zatrutego grzybami, pomyślałam: Przesadzili. Konferencje prasowe, nagrania - tak. Ale po co szpitalowi konto na portalu społecznościowym, nawet największym na świecie? No, właśnie, na chorobę nam Facebook? Pół miliarda użytkowników, pierwsze miejsce pod względem miesięcznej liczby odsłon, tytuł najmłodszego miliardera świata dla Marka Zuckerberga, założyciela i właściciela. (...)
Z WOKANDY
Helena Kowalik
Siódmy rok Hanna Bakuła usiłuje doprowadzić do ukarania lekarza Adama G., który oszpecił jej twarz (na szczęście nie na trwałe), wykonując operację plastyczną. Właśnie zaczyna od nowa. Znana malarka, autorka bestsellerowych powieści, przed kilkoma laty zdecydowała się opowiedzieć głośno o tym, co przeszła. Dała wsparty zdjęciami wywiad do "SuperExpressu", a w TVN, w programie Ewy Drzyzgi, wystąpiła razem z innymi ofiarami właściciela kliniki chirurgii estetycznej w podwarszawskim Miedzeszynie. I mimo tej determinacji, narażania się na złośliwości na różnych plotkarskich portalach internetowych - Bakuła nie doczekała się osądzenia sprawcy jej cierpień i długotrwałej choroby. W sądzie lekarskim sprawa została ostatecznie umorzona, natomiast toczący się kilka lat proces przed sądem powszechnym (z oskarżenia prokuratora) od października br. zaczyna się od nowa. (...)
REPORTAŻ
Za mundurem stetoskopy sznurem
Krzysztof Boczek
W kraju lekarze wojskowi zarabiają mniej niż cywile. Na misjach za granicą - więcej niż premier czy prezydent RP. Ten zawód znowu cieszy się popularnością. Ale bywa bardzo niebezpieczny. W październiku br. sześcioletnie studia rozpoczynają pierwsi studenci na nowym Wydziale Wojskowo-Lekarskim UM w Łodzi. Na 60 miejsc opłacanych przez Ministerstwo Obrony Narodowej zgłosiło się aż 600 chętnych. W I etapie kwalifikacji na kandydata na żołnierza zawodowego, przeprowadzanym w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu, odpadła większość chętnych. Albo nie potrafili pokonać 1000 m w czasie krótszym niż 3 min 48 s, albo podciągali się zbyt małą liczbę razy lub ich bieg po łamanej (10 x 10 m) trwał dłużej niż 30,4 s. Drugi etap kwalifikacji na medycynę na UM w Łodzi był identyczny jak dla cywilnych studentów tego kierunku - wyniki z matury. (...)
Strach i doświadczenie
Krzysztof Boczek
- To był jeden z najtrudniejszych dni w Iraku - wspomina płk Adam Olszewski, internista ze specjalizacją z transfuzjologii klinicznej, wówczas dowódca oddziału w szpitalu polowym w bazie Lima pod Karbalą. Trzeciego kwietnia 2004 r. z powodu Aszury - najważniejszego ze świąt szyickich - w świętym mieście Karbala mrowiło się 5 mln pielgrzymów. Dokładnie w samo południe powietrzem targnęły 3 potężne wybuchy. Z daleka widać było unoszące się przed meczetem słupy dymu. Zwolennicy Muktada as Sadra, szyity wojującego z Amerykanami, dokonali właśnie jednego z najkrwawszych wówczas zamachów po wojnie w Iraku. Trzej wmieszani w gęsty tłum samobójcy odpalili swoje ładunki. Czwarty nie zdążył - ukryta pod ubraniem bomba nie wybuchła. Setki wściekłych pielgrzymów rękami rozerwało na strzępy niedoszłego zamachowca. Przed meczetem zginęło 139 osób, ponad 200 odniosło rany. (...)
FELIETONY
Lepiej po amerykańsku, czy po szwedzku?
Aleksandra Gielewska
Lansowaliśmy już w "SZ" wiele rozwiązań funkcjonujących w szwedzkiej ochronie zdrowia i jej otoczeniu, np. funduszu wypłacającego według określonych stawek odszkodowania pacjentom pokrzywdzonym wskutek błędów czy zaniedbań lekarskich, bez wcześniejszego dochodzenia, kto był ich sprawcą. Bo Szwedzi - zdaje się - lubią, by wilk był syty i owca cała. Amerykanie preferują zaś w takich sytuacjach korzystne dla niektórych grup interesu procesy sądowe: wygrana to czysty zysk, a wypłacone przez firmę odszkodowanie - z pomocą kreatywnej księgowości - ostatecznie można nawet zaliczyć w koszty biznesu. I poza okresami recesji są szczęśliwi, bo gospodarka się kręci, dochód narodowy rośnie, a klienci i tak za wszystko zapłacą. (...)
PANOPTICUM
Prywatne nocki pielęgnacyjne
Marek Wójtowicz
W pierwszych dniach września MZ przekazało do konsultacji zewnętrznych projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 6 listopada 2008 r. celem dodania zapisów o odszkodowaniach za błędy medyczne. Korzystam z tej okazji, by przypomnieć zainteresowanym o potrzebie poprawienia zapisów art. 34 tej ustawy. Zgodnie z jego obecną treścią, ustawodawca przyznał pacjentowi (zapisane już w art. 19 ustawy o zozach) "prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej", w tym do opieki "sprawowanej nad pacjentką w warunkach ciąży, porodu i połogu". Jednocześnie, w tym samym artykule w ust. 2 - ustawodawca jej zakazał zapisem, że taka opieka "nie polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych". (...)
Umiłowanie niewoli
Andrzej Sośnierz
Miałem ostatnio okazję przyjrzeć się bliżej codziennej praktyce funkcjonowania naszego modelu ubezpieczeń zdrowotnych, a w szczególności - wzajemnym relacjom pomiędzy Funduszem a świadczeniodawcami. Śledząc to, co się dzieje w tym obszarze, często przychodzi mi na myśl refleksja, że Mojżesz celowo tak długo prowadził swój lud przez pustynię do ojczyzny, by wymarło pokolenie przyzwyczajone do życia w niewoli. Smutna to myśl, bo zakłada, że niewolnik już zawsze pozostanie niewolnikiem, a satrapa - na zawsze satrapą. Niestety, to co się dzieje w codziennej praktyce funkcjonowania naszego ubezpieczeniowego modelu wydaje się w pełni potwierdzać tę prawidłowość. (...)
TYLKO FAKTY
Doda szuka szpiku
Marek Nowicki
Fundacja Deutsche Knochenmarkspenderdatei Polska dokonała tego, z czym nie mogły sobie poradzić polskie rejestry od ponad dekady: zaczęła hurtowo badać dawców szpiku w naszym kraju. W tej chwili mamy już więcej przebadanych potencjalnych dawców niż Hiszpania: ponad 100 tysięcy. W większości są to dawcy DKMS-u właśnie. Liczba ta będzie szybko wzrastać, a świadczą o tym wydarzenia ostatnich dwóch miesięcy. Na początku sierpnia media ujawniły, że na białaczkę zachorował Nergal - lider zespołu death metalowego Behemot. Jego partnerka życiowa Doda rozesłała w związku z tym do znajomych esemesa wzywającego do zgłaszania się na badania. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Schody
Janina Banachowska
Wezwano mnie do chorego dziecka z wysoką gorączką. Mała skarżyła się na ból głowy i gardła. Było paskudnie, padało od rana, szczęśliwie przyjechano po mnie, bo wybudowali nowy dom i nie bardzo bym tam trafiła. Dziewczynka miała ropną anginę, poza tym żadnych innych dolegliwości, a ja oprócz dużych, z ropnymi czopami migdałków, nic nie stwierdziłam. Zapisałam antybiotyk, czego nie lubię, tabletki obniżające temperaturę i wodę utlenioną do płukania gardła. (...)
PRAWO
Wojewoda nie obronił wojewódzkiej pediatrii
Żaneta Semprich
W świetle art. 43 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej - likwidacja zakładu publicznego jest zgodna z prawem, gdy nie powoduje istotnego ograniczenia dostępności świadczeń. Na przepis ten powołał się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku (WSA), oddalając skargi na uchwałę Sejmiku Województwa Podlaskiego (SWP) z marca br. w sprawie likwidacji Oddziału Chirurgii, Urologii, Ortopedii i Otolaryngologii Dziecięcej w tamtejszym szpitalu wojewódzkim im. J. Śniadeckiego. Sąd wyjaśnił, że jego zadaniem jest ocena zgodności z prawem działalności administracji publicznej, a sejmik żadnych przepisów nie naruszył. Przeciwnego zdania byli autorzy skarg do sądu administracyjnego, czyli wojewoda oraz 2 działające w szpitalu związki zawodowe. (...)
BIZNES, RYNEK, EKONOMIA
Prywatna onkologia - między szansą a obawami
Bernadeta Waszkielewicz
Nowoczesny i kosztowny - taki właśnie jest nowo otwarty prywatny szpital onkologiczno-kardiologiczny. Europejskie Centrum Zdrowia Otwock im. Fryderyka Chopina otwarto w drugim tygodniu września. Czy placówka o takim profilu ma szansę w polskich warunkach nie tylko się utrzymać, ale jeszcze przynieść udziałowcom zyski? Atutem szpitala jest położenie: 25 km od Warszawy, otoczenie lasów sosnowych będących częścią Mazowieckiego Parku Krajobrazowego i pobliska rzeka Świder. Klimat bez wątpienia sprzyja leczeniu. Otwock zresztą od końca XIX w. ma status miejscowości sanatoryjno-uzdrowiskowej. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Pośpiech już wskazany
Robert Mojsak
Według danych Związku Powiatów Polskich, a więc samorządowców, którym większość szpitali podlega, co trzeci (z 600 samorządowych) spełnia już wymogi rozporządzenia Ministra Zdrowia. Statystyki znacznie się poprawiły, kiedy z rozporządzenia zniknęły abstrakcyjne przepisy dotyczące choćby szerokości szpitalnych parapetów. Najnowszy projekt rozporządzenia w sprawie wymogów właśnie po konsultacjach wrócił do ministerstwa. Już nikt nie próbuje w nim narzucić wielkości sal chorych czy mierzyć odległości między łóżkami za pomocą krawieckiego metra. Część kluczowych problemów zdążyło rozwiązać bowiem znowelizowane prawo budowlane. Z innych przepisów urzędnicy, po kilku latach przekonywania do nich, zrezygnowali. (...)
Z DROGI...
Przykład idzie z góry
Andrzej Musiałowicz
Poziom wzajemnej uprzejmości polityków, obserwowany co najmniej od 2005 r., przebił kolejne, ale czy na pewno ostatnie dno - podczas uroczystości sierpniowych. Nic dodać, nic ująć - jest się na czym wzorować. Czy wcześniej było mniej agresji? Odnoszę wrażenie, że tak, mimo iż poprzednio, częściej niż w ostatnich latach, sięgałem po informacje medialne. Coś się pozmieniało. Może rację ma zza grobu J. W. Stalin, autor tezy, że walka klasowa zaostrza się w miarę budowy systemu (w oryginale - socjalizmu)? Teraz więc spadkobiercy tradycji rewolucyjnej (1980 r.) biorą się za łby, oskarżając wzajemnie o odchylenia od linii. (...)
OKIEM PREZESA
O podaży decyduje płatnik
Janusz Atłachowicz
Zarządzający szpitalami coraz częściej podejmują decyzje o wstrzymaniu lub co najmniej ograniczeniu przyjęć pacjentów. To racjonalne zachowanie z punktu zarządzającego szpitalem - wobec faktu, że Fundusz kategorycznie odmawia zapłaty za tzw. nadlimity. Żeby utrzymać płynność finansową, czyli mieć zdolność do regulowania w terminie swoich zobowiązań, szpitale muszą ograniczać koszty. Nie chcą doprowadzić do powstania zobowiązań wymagalnych. Starają się więc nie przekraczać limitów przyjęć zawartych w kontraktach z Funduszem. (...)
PSYCHOLOGIA
Trudna sztuka doradzania
Paweł Słupski
Dobre wykonywanie pracy lekarza to nie tylko trafne stawianie diagnozy i skuteczne leczenie pacjenta. Także - właściwe poradnictwo, czyli umiejętność pomagania słowem. Dobrze to obrazuje anegdota, której bohaterem jest mężczyzna jąkający się. W końcu udał się na wizytę do specjalisty. Po kilku dniach spotyka znajomego. - I co, przestałeś się jąkać? - pyta kolega. - Nie, ale teraz jestem z tego wręcz dumny! - stwierdził pacjent. Czyli - nasz bohater trafił na lekarza, który był świetnym doradcą. (...)
KLINIKA
Terapie biologiczne w reumatologii - czy tak będą wkrótce wyglądały wszystkie programy lekowe?
Janusz Gawłowski
Liczne badania nad genezą chorób reumatycznych nie przyniosły odpowiedzi, jakie są przyczyny reumatyzmu. Tymczasem szczególnie groźne są przewlekłe choroby zapalne: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS). Choroba powstaje, gdy układ immunologiczny, odpowiedzialny za zwalczanie drobnoustrojów chorobotwórczych i uszkodzonych komórek, nagle zaczyna funkcjonować nieprawidłowo: mylnie rozpoznaje zdrowe komórki własnego organizmu i zaczyna je niszczyć. Prowadzi to do powstania procesu zapalnego i w konsekwencji dochodzi do uszkodzeń w obrębie stawu. (...)
Docenić periodontologię
Z prof. dr hab. Renatą Górską, konsultantem krajowym ds. periodontologii, prodziekan ds. Oddziału Stomatologii Pierwszego Wydziału Lekarskiego na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, rozmawia Tomasz Korkosz. (...)
Rola lekarza periodontologa jest niezwykle istotna w wykrywaniu wczesnych symptomów chorób ogólnoustrojowych. Często zmiany w jamie ustnej, jakie wykrywa lekarz periodontolog czy w ogóle lekarz dentysta, mogą wręcz uratować życie pacjentowi. Dotyczy to m.in. chorób krwi, m.in. białaczki, gdzie pierwsze objawy mogą występować w jamie ustnej, szczególnie w obrębie dziąseł. Inną grupą chorób, z łatwością wykrywaną przez stomatologów, są zaburzenia skórno-śluzówkowe (pęcherzyca, pemfigoid, toczeń rumieniowaty). Zmiany w jamie ustnej mogą czasami o kilka miesięcy wyprzedzać inne zaburzenia w organizmie. (...)
Polskie problemy z leczeniem wspomagającym nowotworów
Z prof. Maciejem Krzakowskim, konsultantem krajowym w dziedzinie onkologii klinicznej, rozmawia Tomasz Kobosz. (...) Dobrze rozumiane leczenie wspomagające to całość postępowania mającego na celu zapobieganie bezpośrednim następstwom choroby oraz zmniejszanie nasilenia powikłań i umożliwienie pacjentowi normalnego funkcjonowania, a także uniknięcie kalectwa wywołanego utrwalonymi następstwami choroby i jej leczenia. Mieści się w tym również wsparcie psychologiczne, pomoc w uwolnieniu się od myślenia o raku, nauczenie myślenia: „jestem zdrowy”. (...)
Balsam dla duszy i ciała
Z dr Bożeną Mamcarz, specjalistą alergologiem i dermatologiem, na temat medycyny estetycznej rozmawia Marcin Wełnicki. (...)
Medycyna estetyczna przez wiele osób jest postrzegana jako chwytliwe hasło marketingowe. Co się pod nim kryje – specjalizacja lekarska, czy raczej pewien aspekt kosmetologii?
– Na obecnym etapie rozwoju medycyny estetycznej jest ona zarówno dyscypliną kosmetologii, jak również nieformalną specjalnością lekarską. Prywatne uczelnie od dawna oferują kursy medycyny estetycznej lekarzom wszelkich specjalizacji. Niektóre uniwersytety medyczne organizują podyplomowe, interdyscyplinarne studia w tym zakresie. (...)
NAUKA
Przełom w leczeniu przewlekłego zapalenia zatok
Paweł Traczewski
Międzynarodowe Centrum Słuchu i Mowy w Kajetanach jako pierwszy ośrodek w Europie otrzymało do badań klinicznych urządzenie o nazwie Hydrodebrider, które pomaga usunąć kolonie bakterii, będące przyczyną przewlekłego zapalenia zatok. W rękojeści urządzenia zamontowany jest obrotowy spray emitujący 5 ml soli fizjologicznej na sekundę, co pozwala na efektywne płukanie zatok. Następnie urządzenie odsysa płyn z zanieczyszczeniami. - To zaskakujące, że dopiero teraz wykorzystano tak prosty pomysł - mówi prof. Henryk Skarżyński. - Konstrukcja zaopatrzonego w elastyczną końcówkę Hydrodebridera umożliwia usunięcie bakterii z trudno dostępnych zachyłków zatok, takich jak ściany przyśrodkowe i dno zatok szczękowych. Na tym właśnie polega jego innowacyjność - tłumaczy prof. Skarżyński. (...)
MSD uruchomi Centrum Zarządzania Danymi z Badań Klinicznych
W ciągu blisko 20 lat działalności w Polsce MSD nie tylko dostarczało innowacyjne leki, ale także tworzyło miejsca pracy i inwestowało: teraz przyszedł czas na utworzenie w Polsce Centrum Przetwarzania Danych z Badań Klinicznych - inwestycji oznaczającej transfer do Polski wyjątkowego know-how. Będzie to jedno z 3 takich centrów na świecie, przetwarzających dane operacyjne z prowadzonych przez firmę badań klinicznych. Praca Centrum będzie kluczowa dla rozwoju badań w Polsce i w całej Europie – co z jednej strony zapewni pacjentom lepszy dostęp do innowacyjnych terapii, z drugiej zaś zwiększy możliwości rozwoju zawodowego polskich lekarzy. W tej chwili MSD prowadzi w Polsce około 60 badań klinicznych i jest zainteresowane dalszym rozwojem w naszym kraju. (...)
Medukacja
Bądź LEPszy w testach
Jakub Klimkiewicz
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
ŚLADEM NASZYCH PUBLIKACJI
Watch Health Care!
Krzysztof Łanda
Artykuł urzędującego Prezesa NFZ, Jacka Paszkiewicza pt. "Książka skarg i wniosków" ("SZ" nr 35-42 z 17 maja br.), przedstawił subiektywną opinię autora o działalności Fundacji Watch Health Care. Niniejsza polemika składa się z 2 części: odpowiedzi na tezy Prezesa NFZ oraz komentarza dotyczącego kontekstu działalności Fundacji (www.korektorzdrowia.pl). Po pierwsze, porównanie portalu Fundacji Watch Health Care (WHC) do książki skarg i wniosków z czasów socjalizmu jest nietrafione. Jak sam Pan Prezes zauważył, książki skarg i wniosków nie służyły w praktyce niczemu więcej, jak odreagowaniu frustracji niezadowolonych klientów. Jeśli ktoś do nich zaglądał i czytał zamieszczane skargi, to tylko kierownik sklepu, który i tak przecież nie miał żadnego wpływu na zaopatrzenie. W tym jednak przypadku, ani portal internetowy WHC nie jest książką skarg i wniosków, ani Prezes NFZ sklepikarzem. (...)