Spis treściSZ nr 92–100/2008
z 15 grudnia 2008 r.
Stuknij na okładkę, aby przejść do archiwun rocznika 2008
INNE
Tajemnica grobu Kopernika
Michał Juszczakiewicz
Opowieść wigilijna dla lekarzy o zagubieniu i szczęśliwym odnalezieniu szczątków Mikołaja Kopernika oraz o bezcennym wpływie na ostateczny wynik lokalizacji pochówku specjalistów z dziedziny biologii medycznej. Dzięki uprzejmości Michała Juszczakiewicza, autora filmu dokumentalnego "Tajemnica grobu Kopernika", którego premiera odbędzie się 21 lutego 2009 r. podczas obchodów urodzin Mikołaja Kopernika w Toruniu, publikujemy, jako pierwsi w Polsce - specjalnie dla Czytelników "SZ" - opowieść o wielkim odkryciu polskich i szwedzkich uczonych. (...)
Z WOKANDY
Sąd nad dr. G. to na razie wznoszenie pomnika słynnego kardiochiruga
Helena Kowalik
Ten proces zaczął się już na korytarzu warszawskiego sądu. Liczni dziennikarze telewizyjni natarli z hałaśliwym sprzętem na wystraszonych, stłoczonych pod ścianą dwudziestu oskarżonych. Podtykali im pod usta mikrofony, oślepiali lampami błyskowymi, zarzucali pytaniami. Słychać było instrukcje szefów kamerzystów: - Bierz tę w buraczkowym swetrze, jak płacze, najedź na chusteczkę, pokaż foliowe torby w ich rękach... Tylko dr G. nie dał się fotografować. Uśmiechnięty, opalony, spokojnie rozmawiał ze swoją mecenas, która skutecznie odprawiała z kwitkiem natrętów. (...)
ROZMOWA
Z profesorem Zbigniewem Religą rozmawia Jan Osiecki
Zakochanie w chirurgii
Marzył Pan w młodości o tym, żeby zostać lekarzem?
W szkole średniej, w X i XI klasie, myślałem o studiowaniu filozofii. Zastanawiałem się także nad dziennikarstwem. Ale moi rodzice patrzyli na życie bardziej praktycznie. Ich zdaniem - zawód filozofa nie był zbyt użyteczny i nie rokował nadziei na karierę. Uznali natomiast, że profesja, w której zawsze można znaleźć pracę, to medycyna. Poza tym, w tamtych czasach, lekarz cieszył się ogromnym szacunkiem i uznaniem społecznym. (...)
Świeżym okiem
Z Jakubem Szulcem, wiceministrem zdrowia nadzorującym m.in. Departament Ubezpieczeń Zdrowotnych MZ, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia oraz NFZ - o zawetowanych ustawach i środkach na zdrowie rozmawia Ola Kurowska. (...)
RAPORT
Niekochana pediatria
Tomasz Sienkiewicz
Od kilku miesięcy media donoszą, że w Polsce szczególnie zaniedbana jest opieka nad najmłodszymi: noworodkami, niemowlętami, dziećmi i młodzieżą. Bardzo krytyczne jest Polskie Towarzystwo Pediatryczne, które określa dzisiejszy stan pediatrii jako zapaść, przy czym najwięcej zarzutów formułuje pod adresem decydentów, ale także lekarzy rodzinnych. Krytyka dotyczy niemal wszystkich elementów systemu opieki nad najmłodszymi: wielomiesięcznych okresów oczekiwania na wizytę u pediatry, limitowania przyjęć, braku wystarczającej liczby specjalistycznych oddziałów i wyposażenia w placówkach dla dzieci. (...)
NEONATOLOGIA
Ani kroku do przodu
Ewa Helwich
Sytuacja neonatologii w Polsce - jeśli nawet się nie pogorszyła - to z pewnością nie zmienia się na lepsze. Umieralność noworodków w 2005 r. wynosiła 0,34%, w 2007 r. - 0,32 %, ale nie jest to powód do radości, ponieważ ten wynik klasyfikuje nas na szarym końcu wśród krajów starej UE. Umieralność noworodków jest zaś ważnym wskaźnikiem, uważanym przez WHO za miernik poziomu opieki zdrowotnej. Bardzo dużo w zakresie neonatologii zrobiono w latach 90. Wprowadziliśmy trzystopniowy system opieki zdrowotnej, przygotowaliśmy program poprawy opieki prenatalnej. Niestety, od 2000 r. w tej sprawie nic się nie posunęło. Obecnie w Polsce mamy 39 oddziałów intensywnej terapii noworodka. To zdecydowanie za mało. Może gdyby wycena usług świadczonych w tych oddziałach była wyższa, dyrektorzy szpitali decydowaliby się na powiększenie liczby tych stanowisk. Ponieważ jednak są deficytowe, przynoszą szpitalom długi, więc nikt się nie kwapi, by je otwierać. (...)
ONKOLOGIA DZIECIĘCA
Brakuje zrozumienia
Danuta Perek
Największym problemem onkologii dziecięcej jest obecnie fakt, że lekarze muszą walczyć nie tylko ze śmiertelną chorobą, ale również narastającymi problemami wynikającymi z reformy służby zdrowia. Od 1999 r. brakuje zrozumienia wśród decydentów, że onkologia dziecięca nie jest tym samym, co onkologia dorosłych. U dzieci rozwijają się inne nowotwory i według International Classification of Childhood Cancer (ICCC) wyróżnia się 13 rozpoznań, które nie korespondują z lokalizacyjną klasyfikacją ICD 10. Wynikają z tego ciągłe kłopoty przy wszelkiego rodzaju sprawozdawczości, w tym opracowaniach epidemiologicznych. (...)
ONKOLOGIA DZIECIĘCA
Dramatycznie niska wykrywalność
Alicja Chybicka
Liczba zachorowań na nowotwory u dzieci w Polsce utrzymuje się od wielu lat na tym samym poziomie: ok. 1100-1200 rocznie. Spada jednak liczba urodzeń, 10 lat temu populacja wieku rozwojowego wynosiła ok. 10 mln dzieci, obecnie zaś ok. 7 mln. Dzieci jest więc o 3 mln mniej, natomiast nadal mamy rocznie ok. 1200 nowych zachorowań na nowotwory złośliwe, co wskazuje, że zachorowalność stopniowo się zwiększa. Najczęściej występujące nowotwory u dzieci to białaczka, w tym ostra białaczka limfoblastyczna, guzy ośrodkowego i współczulnego układu nerwowego, chłoniaki, mięsaki tkanek miękkich. Niepokoi dramatycznie niska w Polsce wykrywalność nowotworów w I i II stadium. Tylko 8% nowotworów złośliwych u dzieci jest wykrywanych u nas w tych stadiach, podczas gdy w innych krajach UE we wczesnym stadium wykrywa się ich 25%. (...)
KARDIOLOGIA DZIECIĘCA
Zły system pogarsza wyniki
Marcin Wełnicki
Pierwsze wzmianki na temat kardiologii dziecięcej pochodzą z okresu wzrostu zachorowań na gorączkę reumatyczną, w latach 30. ub. stulecia. W kolejnych dekadach głównym obiektem jej zainteresowania stały się wrodzone wady serca. Początek nowego stulecia przyniósł już wiele przełomowych zmian, nie tylko w materii korekty wad, ale także leczeniu zaburzeń rytmu u dzieci oraz innych chorób układu sercowo-naczyniowego występujących w wieku rozwojowym. Kardiologia dziecięca jako odrębna specjalizacja powstała jednak w Polsce dopiero w 2002 r. Jednym z pierwszych specjalistów był prof. Andrzej Rudziński, kierujący obecnie Kliniką Kardiologii Dziecięcej Polsko- -Amerykańskiego Instytutu Pediatrii CMUJ w Krakowie. - Wyodrębnienie kardiologii dziecięcej było konieczne. Wady i choroby serca u dzieci to problemy o zupełnie odmiennym charakterze niż tego typu schorzenia u osób dorosłych - mówi profesor. (...)
PROFILAKTYKA CHORÓB SERCA W WIEKU DZIECIĘCYM
Gra o zdrowe serce
Marcin Wełnicki
Specjaliści alarmują: wśród polskich dzieci narasta problem nadwagi, dyslipidemii, nadciśnienia tętniczego, nałóg tytoniowy. Najnowsze badania przeprowadzone w Łodzi na grupie 28 tysięcy dzieci i młodzieży w wieku 3-19 lat dostarczają niepokojących danych. Niemal 15% dzieci ma nadwagę, z tego 3,8% jest otyła. Kryteria stanu przednadciśnieniowego spełnia 11% badanych, u 4,4% stwierdzono nadciśnienie tętnicze. - Blisko połowa dzieci w wieku 12 lat ma przynajmniej jeden, modyfikowalny, czynnik ryzyka miażdżycy. Nadciśnienie tętnicze jest jednak chorobą przewlekłą i nieuleczalną - przypomina prof. Marek Naruszewicz, prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą. Prof. Bożena Werner, kierownik Kliniki Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej warszawskiego UM podkreśla, że w przypadku dzieci niepokojące jest już samo stwierdzenie stanu przednadciśnieniowego, zaburzeń dobowych wartości ciśnienia, a nawet tzw. nadciśnienie białego fartucha. (...)
PSYCHIATRIA DZIECIĘCA
Nie ma pieniędzy, brakuje wiedzy
Halina Pilonis
Bez badań epidemiologicznych trudno mówić o polityce zdrowotnej w zakresie psychiatrii dziecięcej. W Polsce, ze względu na wysokie koszty, nikt zresztą takich badań nie prowadzi. - Opieramy się tylko na badaniach wyrywkowych - mówi dr hab. n. med. Tomasz Wolańczyk, prof. WUM, kierownik Kliniki Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, mazowiecki konsultant wojewódzki w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży. Z ostatnich badań prof. Wolańczyka (z 2002 r.) wynika, że ok. 15-20% dzieci w Polsce, podobnie jak na świecie, ma problemy psychiczne. Z tego od 5 do 10% wymaga pomocy specjalistycznej, choć niekoniecznie psychiatrycznej. Ta liczba generalnie nie zmienia się od lat. Kłopot jest natomiast z oszacowaniem liczby prób samobójczych, których nikt nie liczy. Są jedynie dane dotyczące samobójstw dokonanych. I tu, na szczęście, nie widać wyraźnej tendencji wzrostowej. Mniej więcej na tym samym poziomie utrzymuje się także liczba zaburzeń odżywiania: bulimii, anoreksji. Po znacznym wzroście w latach 90. nastąpiła ostatnio ich stabilizacja (...)
OTYŁOŚĆ I CUKRZYCA
Bez niezbędnych decyzji
Jerzy Starzyk
W populacji dzieci i młodzieży w wieku od 1. roku życia do 18 lat gwałtownie narasta problem otyłości. W ostatnich 2-3 latach liczba konsultowanych pacjentów z rozpoznaniem otyłości w naszej poradni endokrynologicznej uległa podwojeniu. Spowodowane to jest częstszym kierowaniem tych pacjentów przez lekarzy rodzinnych, ponieważ lepiej już rozumieją oni problem otyłości i jej konsekwencji w tej grupie wieku. Zmiany miażdżycowe obserwowane są już w okresie dzieciństwa. Wywołane są zaburzeniami lipidowymi, przewlekłym stanem zapalnym organizmu na skutek wydzielania przez tkankę tłuszczową substancji o takim działaniu, coraz częściej występującą cukrzycą typu 2, nadciśnieniem tętniczym i innymi zaburzeniami, u których podłoża leży - wywołana otyłością - niezwykle niekorzystna dla zdrowia oporność na insulinę. Dalszy rozwój tych zaburzeń, w przypadku nadal trwającej otyłości, jest obecnie w całym świecie najczęstszą przyczyną wczesnej chorobowości i śmiertelności z powodu schorzeń układu sercowo-naczyniowego. (...)
ASTMA I CHOROBY ALERGICZNE
Nadrozpoznawalność alergii pokarmowej
Paweł Lewek
Ostatnie dziesięciolecie zaowocowało dużym postępem w diagnostyce i leczeniu chorób alergicznych u dzieci. Jednocześnie obserwuje się jednak wzrost zachorowalności na alergie. Prof. Marek Kowalski, kierownik Katedry Immunologii oraz Kliniki Immunologii, Reumatologii i Alergii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi mówi, że blisko 40% dzieci szkolnych w wieku 10-16 lat ma problemy alergiczne, a dodatkowo kilkanaście procent - uczulenie na alergeny i jest potencjalną grupą ryzyka. W obszarach wiejskich, 50-100 km od Łodzi, w ciągu ostatnich 10 lat obserwuje się 2-3-krotnie mniejszą zachorowalność na choroby alergiczne niż w tym mieście, co dowodzi udziału czynników środowiskowych w patogenezie alergii. Międzynarodowy projekt Europe-Relay, realizowany w ramach 6. Programu Ramowego, dotyczący częstości alergii pokarmowych u dzieci pokazuje, że 40% dzieci szkolnych zgłasza różnego rodzaju dolegliwości mogące być objawem tego typu alergii. Dzieci te są jednak niezdiagnozowane, potrzeba dobrego screeningu na poziomie pediatrii oraz weryfikacji rozpoznań przez specjalistów. (...)
STOMATOLOGIA DZIECIĘCA
Równia pochyła
Jolanta Gromadzka-Anzelewicz
Na całym świecie 3-letnie dzieci z próchnicą stanowią zaledwie 13% populacji, w Polsce - ponad 80%! U dzieci w wieku przedszkolnym liczba zębów mlecznych uszkodzonych przez "próchnicze" bakterie sięga prawie sześciu. W 6. roku życia bakterie odpowiedzialne za próchnicę kolonizują nowo wyrżnięte i jeszcze bardzo słabo zmineralizowane powierzchnie zębów stałych. W ubiegłym roku "wolnych" od próchnicy było zaledwie 19% dziecięcej populacji. Co czwarty polski 18-latek ma usunięty średnio ponad jeden ząb stały. Cytując te dramatyczne dane epidemiologiczne, prof. dr hab. Barbara Adamowicz-Klepalska, konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej (od 12 lat), po raz kolejny próbowała w lipcu br. przekonać minister zdrowia, że problem systemowej opieki stomatologicznej dla dzieci i młodzieży powinien się stać dla resortu priorytetem. Minione 10 lat to w opiece stomatologicznej nad dziećmi "równia pochyła". - Po 1989 r., kiedy zaczął się boom prywatnych praktyk stomatologicznych, dentyści odeszli ze szkół - wspomina prof. Adamowicz-Klepalska. - Nigdy ich zresztą nie kochali. Praca w szkole - ze względu na bardzo trudnego pacjenta, jakim jest dziecko - dla dentysty zawsze była karą. (...)
HIGIENA
Małe weszki - duży problem
Marcin Mikos
Z zakresu obowiązkowych zadań higienistek i pielęgniarek sprawujących opiekę profilaktyczną nad uczniami, na początku lat 90. zniknęła procedura przeglądów higieny osobistej skóry i włosów. Wszawica jednak nie zniknęła... To, jakie procedury medyczne wykonywane są w ramach opieki profilaktycznej nad uczniami, określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji tej opieki nad dziećmi i młodzieżą. Nie ma w nim mowy o wykonywaniu przeglądów higienicznych skóry i włosów. Tym samym - za takie świadczenie NFZ nie płaci. Utrzymywanie obowiązkowych przeglądów czystości, wykonywanych zbiorowo i rutynowo w czasach PRL, uznane zostało zasadnie przez ekspertów Instytutu Matki i Dziecka i Uniwersytetu Warszawskiego w standardach współdziałania pielęgniarek i higienistek z pracownikami szkół, za pogwałcenie praw dziecka do prywatności i intymności. Jednak z powodu zaprzestania rzeczywiście nagannych praktyk zbiorowego sprawdzania głów w szkołach, obowiązek profilaktyki wszawicy został całkowicie zarzucony. Śmiało można zatem stwierdzić, iż to klasyczny przykład, kiedy dziecko zostało wylane razem z kąpielą. (...)
MEDYCYNA RODZINNA
Coś jest nie tak
Paweł Lewek
Specjalizacja z MR miała zapewnić holistyczne spojrzenie na pacjenta, interdyscyplinarne podejście do jego dolegliwości, opiekę nad członkami jego rodziny. W trakcie rozwoju podstawowej opieki zdrowotnej lekarze rodzinni przejęli część obowiązków należących wcześniej do innych specjalizacji, w tym pediatrii. W swojej codziennej praktyce lekarz rodzinny współpracował z lekarzami specjalistami. - Musi być ktoś, kto przesieje pacjentów - mówi prof. dr hab. n. med. Andrzej Sysa, kierownik Kliniki Kardiologii ICZMP w Łodzi. - Tym "przesiewcą" powinien być ktoś wyedukowany i z doświadczeniem, szczególnie w przypadku najmłodszych pacjentów. Likwidacja poradni D oraz usunięcie lekarzy ze szkół w 10 lat spowodowały, że część obowiązków pediatrów spadła na barki lekarzy rodzinnych. - Ta zmiana ma dobre, jak i złe strony. Przekazanie wszystkich obowiązków należących dawniej do pediatrów lekarzom poz wydaje się niebezpieczne. Nie może być tak, że lekarz rodzinny zajmuje się wszystkim. Obserwując, łagodnie mówiąc, wiele gaf popełnianych przez tych lekarzy, uważam, że coś jest nie tak - zauważa profesor Sysa. (...)
MEDYCYNA RODZINNA
To rodzice wybierają lekarza
Z dr. med. Adamem Windakiem, prezesem Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, współtwórcą polskiego modelu medycyny rodzinnej, rozmawia Marcin Mikos.
Czy Pana zdaniem zarzuty braku kompetencji w zakresie leczenia dzieci formułowane pod adresem lekarzy rodzinnych, mają źródło w przyzwyczajeniach specjalistów pediatrów, czy też wynikają z przesłanek merytorycznych?
- Sam często się zastanawiam, skąd się biorą obawy przed leczeniem dzieci przez lekarzy rodzinnych. W ostatnim czasie często pojawiały się zarzuty, iż ta grupa lekarzy źle opiekuje się dziećmi i z tego powodu stan ich zdrowia w Polsce dramatycznie się pogarsza. Jako lekarze rodzinni faktycznie obserwujemy wiele niekorzystnych zjawisk w opiece zdrowotnej nad najmłodszą populacją, np. jeśli chodzi o wykrywanie chorób nowotworowych czy profilaktykę wad postawy. Należy jednak zdecydowanie podkreślić, iż związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy tymi problemami zdrowotnymi a faktem sprawowania opieki nad dziećmi przez lekarzy rodzinnych nie istnieje. (...)
MEDYCYNA RODZINNA
Prawdy i mity
Witold Lukas
Sprawowanie przez medycynę rodzinną pieczy również nad dzieckiem nie wynika z jakichś wybujałych ambicji, lecz z koncepcji i zasad tej medycyny. Takich np., że dziecko zawsze badamy w obecności rodziców i ustalamy, czy dane choroby występują w rodzinie. Lekarz rodzinny zajmuje się równocześnie dzieckiem i konsekwencjami, które wynikają z takich czy innych uwarunkowań rodzinnych. Wyrwanie dziecka z tego systemu do struktur, w których zajmują się nim osoby, które nie mają takiego przygotowania do sprawowania opieki nad ludźmi w różnym wieku, jest poważnym zakłóceniem funkcjonowania instytucji lekarza rodzinnego. Zadaniem lekarza rodzinnego jest postrzeganie wszystkich problemów medycznych, nie tylko z zakresu medycyny rodzinnej, w kontekście społecznym i rodzinnym, zgodnie ze współczesnym kierunkiem medycyny. (...)
WYDARZENIA
Moc truchleje
Konrad Pszczołowski
Życząc Koleżankom i Kolegom zdrowych i wesołych świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku (i wszystkich następnych dni i lat) zapraszam do krótkiej refleksji o tradycjach medycyny. Obecna ustawa o systemie ratownictwa medycznego obowiązuje w Polsce dopiero od 2 lat. Historia ratownictwa zaczęła się już ponad 2 tysiące lat temu. Zorganizowana opieka medyczna w obszarze kultury chrześcijańskiej ma swoje udokumentowane początki w pierwszych wiekach naszej ery. Ogromny wpływ na kształtowanie świadomości naszych przodków wywarła przypowieść o miłosiernym Samarytaninie, ilustrująca przykazanie miłości bliźniego. Nakazywała opiekę nad słabymi i chorymi - niezależnie od ich pochodzenia i wyznania. (...)
Pechowa "trzynastka" - czy prawo promuje korupcję?
Grażyna Mickiewicz
Odwiedzanie osób uprawnionych do wystawiania recept będących świadczeniodawcą lub zatrudnionych u świadczeniodawcy (...) w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych, w celu reklamy produktu leczniczego kierowanej do osób uprawnionych do wystawiania recept, nie może utrudniać prowadzenia przez nich działalności i odbywa się po uprzednim uzgodnieniu terminu spotkania - głosi paragraf 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 21 listopada 2008 r. (w sprawie reklamy produktów leczniczych). Ogranicza ono możliwość odbywania spotkań przedstawicieli firm farmaceutycznych z lekarzami - jedynie do czasu poza godzinami pracy tych ostatnich. Zgodę na takie spotkanie w szpitalu czy przychodni przedstawiciel medyczny musi uzyskać wcześniej od kierownika zozu. Ustawodawca chce dobra pacjenta - poirytowanego oczekiwaniem w kilometrowej kolejce na świadczenie w sektorze publicznym. Ale czy przyczyną takiego stanu rzeczy jest naprawdę natrętne "repowanie" przedstawicieli firm farmaceutycznych? (...)
Wróżby na nowy rok
Małgorzata Solecka
Kto pamięta jeszcze reklamowe klipy Platformy Obywatelskiej z 2007 roku? Te szarobure szpitalne korytarze i sale z odpadającym tynkiem, które PO obiecywała optymistycznie pomalować na słoneczny, żółty kolor? Kto pamięta tych smutnych pacjentów, którym PO co prawda nie obiecywała (punkt za uczciwość) cudownego ozdrowienia, ale - metamorfozę w pacjentów uśmiechniętych, z nadzieją i optymizmem wpatrzonych w promieniejący zadowoleniem personel medyczny. Ja pamiętam. Przemknęło mi nawet wtedy przez myśl, że PO przyjdzie zapłacić za tani populizm. Bo ani szarobury obraz polskiego szpitala nie jest prawdziwy, ani prawdziwa nie jest obietnica jego szybkiej metamorfozy w placówkę rodem z serialu, i to bynajmniej nie polskiego. (...)
Powrót do złych pomysłów
Aleksandra Kurowska
Ministerstwo Zdrowia kończy prace nad projektem nowelizacji Prawa farmaceutycznego. Jest w nim m.in. zakaz rywalizowania aptek między sobą cenami leków refundowanych oraz łączenia działalności hurtowej i detalicznej w sprzedaży leków. Jeden podmiot nie będzie mógł mieć więcej niż 1% aptek w województwie. Zdaniem ekspertów, ustawa po uchwaleniu zostanie zaskarżona z powodu jej niekonstytucyjności. Konferencję w tej sprawie zorganizowało Centrum im. Adama Smitha. Resort nie podaje szacunków, jakie koszty w związku z tymi zmianami poniosą pacjenci i firmy z branży. Ale eksperci są pewni: w wyniku wprowadzenia sztywnych cen i marż wydatki pacjentów na leki wzrosną o minimum 0,5 mld zł rocznie lub 6-11%. (...)
Razem czy osobno?
Aleksandra Kurowska
Nowy rok się zbliża, a największe, wysokospecjalistyczne szpitale w kraju nadal nie mają podpisanych kontraktów z NFZ. Odmówiły bowiem przyjęcia propozycji Funduszu i powołały zespół negocjacyjny. Do spotkania zespołu przedstawicieli placówek klinicznych i instytutów z prezesem Jackiem Paszkiewiczem doszło w pierwszym tygodniu grudnia. Przedstawiciele NFZ twierdzą, że zaproponowali szpitalom klinicznym nowe, bardziej korzystne kryteria wyceny świadczeń. Rzeczniczka NFZ Edyta Grabowska-Woźniak zdradziła tylko, że operacje wysokospecjalistyczne będą wyceniane wyżej niż inne. Ale o szczegółach będzie można mówić dopiero po kolejnym spotkaniu, zaplanowanym na 15 grudnia 2008 r. (...)
FELIETONY
Normalne wynagrodzenie?
Marek Wójtowicz
Okres przedświąteczny wypełnia mi przewidywanie noworocznych konsekwencji finansowych art. 151.1 Kodeksu pracy, regulującego kwestię zapłaty za nadgodziny wypracowywane na dyżurach lekarskich oraz nieskuteczne, jak na razie, próby poprawienia prawa w tym temacie. Od 1 stycznia br. dyżury lekarskie doliczane są do etatowego czasu pracy, a każde przekroczenie tygodniowej normy czasu pracy przekształca się automatycznie w dobrze płatne nadgodziny. (...)
Syzyfowe prace
Andrzej Sośnierz
Mija kolejny rok reformowania służby zdrowia. I aż trudno wyobrazić sobie sytuację, by ktoś kiedyś ogłosił, iż w następnym roku - żadnej reformy nie będzie. Skoro służba zdrowia jest ciągle reformowana, to można by oczekiwać, że stan jej spraw zbliża się już do ideału, bo jeśli ciągle ją doskonalimy, to wszystkie lub prawie wszystkie problemy zostały rozwiązane w poprzednich dziesięcioleciach. Ogląd ochrony zdrowia "z natury" wskazuje jednak na coś wręcz przeciwnego. Można odnieść wrażenie, że tak naprawdę - niewiele zreformowano, a przed nami ciągle ogrom zadań i problemów. (...)
TYLKO FAKTY
List otwarty
Marek Nowicki
Szanowny Panie Ministrze, zwracam się do Pana z ogromną prośbą o publiczne wysłuchanie. Sprawa jest istotna, ponieważ stoimy w obliczu poważnego kryzysu, który zapewne odbije swoje piętno także na polskiej ochronie zdrowia. W połowie przyszłego roku Narodowy Fundusz Zdrowia dokona korekty planu finansowego, w związku z obniżeniem wzrostu PKB. Po raz pierwszy w historii istnienia tej instytucji będzie to korekta in minus. Istnieje uzasadnione ryzyko, że placówki ochrony zdrowia ponownie mogą wpaść w zgubną dla nich spiralę zadłużenia. (...)
Z PAMIĘTNIKA WIEJSKIEJ LEKARKI
Kosiarka
Janina Banachowska
Chłop zszedł z siodełka kosiarki i nie wyłączywszy jej, włożył rękę pod noże, by wyciągnąć to coś, co zatkało wał kosiarki. Noże ruszyły. Chłop z krzykiem wydarł rękę, palce z wyjątkiem kciuka wisiały na strzępach skóry i ścięgien. Jedną ręką zdjął koszulę, zawinął nią zranioną rękę, wyłączył kosiarkę i pędem przybiegł do mnie. Ręka wyglądała paskudnie, palce praktycznie niemal odleciały. Podłożyłam szynę zrobioną z kawałka okrajka, na to dałam grubo jałowej gazy, w którą zawinęłam lód wyjęty z zamrażalnika i zadzwoniłam na pogotowie. (...)
PRAWO
Kalendarz z paragrafem
Żaneta Semprich
Zdawałoby się, przepisy dotyczące opieki zdrowotnej zmieniają się nieśpiesznie. Nowe regulacje nie należą do najpilniejszych. A jednak prawda jest taka, że prawo zmienia się niemal z dnia na dzień. W rubryce "Kalendarz z paragrafem" informujemy o zmianach przepisów, jakie miały miejsce, o ważnych orzeczeniach sądowych dotyczących ochrony zdrowia, o pracach nad niektórymi projektami w Sejmie czy w Ministerstwie Zdrowia. (...)
PUNKTY WIDZENIA
Alicja w Krainie Czarów czyli cała prawda o publicznej służbie zdrowia
Jacek Paszkiewicz
Publiczna opieka zdrowotna w Polsce jest dziś mieszanką fatalnej organizacji, kompletnego braku zarządzania pacjentem oraz trwającego od 1999 r. sabotażu systemu przez lekarzy oraz instytucjonalnych oszustw i bezczelnego wyciągania pieniędzy od pacjenta przy kompletnym lekceważeniu chorego. Sytuacji nie uzdrowią żadne pieniądze z NFZ czy innego płatnika. System opieki zdrowotnej w Polsce wchłonął w tym roku ponad 10 miliardów złotych więcej niż w roku ubiegłym. Czy z tego powodu jakiś pacjent był lepiej leczony? Czy zmniejszyły się kolejki do szpitali? W jakim stopniu z tych pieniędzy skorzystał polski pacjent? (...)
Czy dwa razy po 5 złotych to pięć razy po 2 złote?
Maciej Biardzki
W 2008 r. doszło do skumulowania kilku pozornie niezależnych okoliczności, które jednak łącznie stworzyły mieszankę wybuchową. Pierwszą była niespotykana hossa gospodarcza, a więc i spadek bezrobocia oraz gwałtowny wzrost płac, przekraczający 10% w ciągu roku. Spowodowało to nieprzewidywaną ściągalność składki zdrowotnej w skali kraju, a w efekcie - wzrost planu finansowego Funduszu o ok. 20% w stosunku do planu stworzonego na 1 stycznia 2008 r. (...)
Z DROGI...
Supermózg
Andrzej Musiałowicz
Prowadzenie każdej działalności wymaga dostępu do bieżących informacji o podstawowych parametrach biznesu. Właściciel straganu warzywnego musi mieć rozeznanie, ile i jakiej jakości ma skrzynek z pietruszką, brokułkami czy gruszkami, jak chętnie klienci dokonują zakupów oraz gdzie może kupić najlepszy i najtańszy towar. Ogarniać musi wszystko, aby nie ponieść strat z powodu nietrafionych zakupów lub mniejszego popytu niż oczekiwany. To straszny ból głowy, ale wystarczy kajecik i ołóweczek, a biznesplan i potrzebna statystyka są gotowe. (...)
OKIEM DYREKTORA
Plan B?
Janusz Atłachowicz
Gdy piszę te słowa, ważą się jeszcze losy pakietu ustaw minister Kopacz, wprowadzających kolejną reformę. Prezydent zawetował połowę z nich, połowę podpisał. Zawetowanie ustawy wprowadzającej wszystkie pozostałe powoduje jednak, że żadna nie powinna wejść w życie. Trwają targi polityczne, by weto prezydenta odrzucić. Czy PO dogada się z SLD, żeby mieć większość niezbędną do odrzucenia weta? To zresztą bez znaczenia. Przecież pani minister ma Plan B. Tak przynajmniej twierdzi. Niedługo się okaże, jak ów plan wygląda. Jakoś nie wierzę, że weto zostanie odrzucone. (...)
KLINIKA
Z prof. Arturem Mamcarzem, kierownikiem III Kliniki Chorób Wewnętrznych II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, rozmawia Marcin Wełnicki
Leczenie zaburzeń lipidowych
Bodźcem do rozpoczęcia leczenia są wnioski z globalnej oceny ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych u konkretnego pacjenta. Sytuacja zdrowotna dwóch dwudziestoletnich studentów może być diametralnie różna. Inaczej będziemy postępować z młodym, wysportowanym, niepalącym człowiekiem z długowiecznej rodziny, u którego całkowite stężenie cholesterolu przekracza uznawaną za normę wartość 190 mg/dl, a inaczej w przypadku stwierdzenia takich samych wartości cholesterolu u otyłego, palącego studenta, którego ojciec zmarł na zawał serca w wieku 40 lat. (...)
Z profesorem Markiem Kulusem, kierownikiem Kliniki Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, rozmawia Tomasz Kobosz
Zanim przepiszesz mukolityk...
Podstawowym zadaniem mukolityków jest rozrzedzanie śluzu, co znacząco ułatwia jego ewakuację. Niektóre mukolityki wykazują jednak dodatkowo działanie mukokinetyczne (pobudzające wydzielanie śluzu) i wykrztuśne. Są to przede wszystkim te substancje, które zawierają jony jodu lub bromu (np. ambroksol, bromheksyna). Mechanizm działania tych leków polega na drażnieniu błony śluzowej żołądka, co pobudza do pracy gruczoły śluzowe nie tylko w samym żołądku, ale także w drogach oddechowych. Podanie takiego leku jest korzystne w okresie przejścia infekcji dróg oddechowych z fazy ostrej w przewlekłą. (...)
NAUKA
Początek nowej ery w chirurgii mózgu
Tomasz Kobosz
Pierwszą w Polsce i jedną z pierwszych w Europie operację, w trakcie której uwidoczniono i obrazowano funkcje operowanych dróg nerwowych mózgu, przeprowadził zespół chirurgów Kliniki Neurochirurgii CMKP Szpitala Bródnowskiego, kierowany przez prof. Mirosława Ząbka. Operację przeprowadzono u młodego chorego, który cierpiał z powodu guza mózgu o bardzo trudnym i niebezpiecznym dla leczenia operacyjnego położeniu. Wykorzystany zestaw badań traktograficznych, służących do oznaczenia czynnościowej ścieżki dyfuzji w mózgu (czyli obserwowania ruchu cząsteczek wody w mózgu) pozwala na analizę drogi docierania impulsów nerwowych z rdzenia kręgowego do mózgu. (...)
MEDUKACJA
Bądź LEPszy w testach
Jakub Klimkiewicz
Pytania testowe, których zakres pokrywa się z LEP. Prawidłowe odpowiedzi wraz z komentarzami. (...)
KONFERENCJE
Debata ekspercka pod patronatem "Służby Zdrowia" - Warszawa, 24 listopada
Leczenie substytucyjne jako element systemu terapii uzależnień w Polsce
Marcin Wełnicki
W latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie zaproponował władzom, aby w ramach zapobiegania zakażeniom HIV rozdawać narkomanom jednorazowe strzykawki. W odpowiedzi władze stanowczo zaprzeczyły, jakoby w Polsce Ludowej występowało zjawisko narkomanii. Dzisiaj świadomość problemu uzależnienia od narkotyków staje się udziałem nie tylko lekarzy. Podczas debaty eksperckiej poświęconej roli leczenia substytucyjnego w systemie terapii uzależnień w Polsce aktualną sytuację epidemiologiczną przypomniał profesor Marek Jarema, Konsultant Krajowy w Dziedzinie Psychiatrii. Liczbę osób uzależnionych od środków psychoaktywnych szacuje się w Polsce na 100-125 tysięcy, z czego 25-29 tysięcy Polaków jest uzależnionych od opiatów. Problem jest więc realny i wymaga rozsądnego podejścia. Badania dowodzą, że najskuteczniejszym obecnie sposobem walki z uzależnieniem jest terapia substytucyjna. Niestety, co podkreśla profesor Jarema, ten typ terapii jest w Polsce stosowany w ostateczności, gdy inne metody leczenia zawodzą. - 75% środków finansowych przeznaczonych na terapię uzależnień pochłania w naszym kraju lecznictwo zamknięte i terapia drug free - twierdzi prof. Jarema. - Tylko 4% uzależnionych ma możliwość uczestnictwa w programach substytucyjnych, w innych krajach UE odsetek jest dziesięciokrotnie wyższy. (...)
Nowoczesna pediatria
Barbara Kozłowska
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu zorganizował już drugą ogólnopolską konferencję "Nowoczesna Pediatria 2008". I jak za pierwszym razem, zamiarem organizatorów było przekazanie zgromadzonym słuchaczom nowości dotyczących leczenia dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem schorzeń występujących najczęściej. - Są to informacje najnowsze, które dopiero zostaną przekazane do powszechnej wiadomości, a dotąd nie pojawiły się nawet w prasie medycznej - podkreślił przewodniczący konferencji, prof. Wojciech Służewski, kierownik III Katedry Pediatrii Wydziału Lekarskiego poznańskiego Uniwersytetu Medycznego. Prelegenci, głównie z UM w Poznaniu, ale także wybitni specjaliści z innych ośrodków medycznych w całym kraju, przekazywali najnowszą wiedzę podczas 10 sesji tematycznych. Nie zabrakło paneli poświęconych chorobom zakaźnym wieku dziecięcego i ich profilaktyce, szczepieniom zalecanym w praktyce lekarza pediatry, okulistyce dziecięcej czy alergologii wieku dziecięcego. Towarzyszyły im tematy z zakresu kardiologii, gastroenterologii, nefrologii czy psychiatrii. (...)